Şimal (ər. شمال - şəmāl) sözü coğrafi və astronomik mənada dünyanın cənuba əks olan tərəfini, cəhətini ifadə edir. Bu, Yerin fırlanma oxu ətrafında fırlanması ilə müəyyən edilir və coğrafi şimal qütbü ilə göstərilir. Qütb ulduzu da şimalı göstərməklə hərəkətsiz görünən bir nöqtə kimi şimal istiqamətini təyin etməyə kömək edir. Kompasın maqnit əqrəbi də, Yer kürəsinin maqnit sahəsinin təsiri altında, şimal maqnit qütbünə yönələrək şimal istiqamətini göstərir. Lakin coğrafi şimal qütbü ilə maqnit şimal qütbü tam üst-üstə düşmür, aralarında müəyyən bir bucaq fərqi vardır (maqnit meyilliyi).
Şimal sözü, yalnız coğrafi vəziyyəti göstərməklə yanaşı, mecazi mənada da işlənir. Məsələn, "şimal küləkləri" ifadəsi şimaldan əsən küləkləri, "şimal səmt" ifadəsi isə şimala doğru olan istiqaməti bildirir. Həmçinin, "şimal" sözü bəzən "soyuq", "uzaq", "məlum olmayan" kimi mənaları da ifadə edə bilər. Məsələn, "şimal ölkələri" ifadəsi adətən Avropanın soyuq şimal ölkələrini ifadə edir, ya da "şimaldan gələn xəbər" ifadəsi məlum olmayan və ya gözlənilməz bir xəbəri bildirə bilər.
Ərəb dilindən götürülmüş "şimal" sözü Azərbaycan dilində geniş yayılmış və müxtəlif kontekstlərdə işlənən bir sözdür. Onun mənası, işləndiyi kontekstdən asılı olaraq dəyişə bilsə də, əsas mənası hər zaman dünyanın cənuba əks olan tərəfini, cəhətini göstərməsidir.