izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Tapqıntı sözü Azərbaycan dilində "tapıntı" sözünün sinonimi kimi işlənir və əsasən yeni kəşf edilmiş, əldə edilmiş, ortaya çıxmış bir şeyə, hadisəyə və ya məlumata aiddir. Lüğətlərdə sadəcə "tapıntı" kimi göstərilməsinə baxmayaraq, "tapqıntı"nın özünəməxsus nüansları vardır. "Tapıntı" daha ümumi bir termindir, istənilən tapılmış əşyaya, məlumata tətbiq oluna bilər. "Tapqıntı" isə daha çox elmi, arxeoloji, tarixi və ya ədəbi kontekstlərdə işlənir və tədqiqat nəticəsində ortaya çıxan yeni kəşflər, yeni məlumatlar üçün daha uyğundur.

Etimoloji baxımdan "tapqıntı" sözü "tapmaq" fellərinin törəməsidir və "-ıntı" şəkilçisi ilə yeni bir məna əldə edir. Bu şəkilçi, prosesin nəticəsini, əməlin bəhrəsini bildirir. Beləliklə, "tapqıntı" "tapmaq" hərəkətinin nəticəsi olan şeyə işarə edir. Lakin "tapıntı"dan fərqli olaraq, "tapqıntı" sözü daha çox əməyin, araşdırmanın, tədqiqatın nəticəsi olaraq ortaya çıxan kəşflərə, qazıntılar zamanı tapılan əşyalara aiddir. Sadəcə yerə səpələnmiş bir əşyanı "tapqıntı" adlandırmaq düzgün olmaz.

Misal üçün: "Arxeoloqlar qədim şəhərin qazıntıları zamanı maraqlı tapqıntılar aşkar etdilər." cümləsində "tapqıntı" sözü elmi bir kontekstdə, arxeoloji kəşfləri bildirmək üçün işlənir. "O, yolda qızıl sikkə tapdı, gözəl bir tapıntı idi." cümləsində isə "tapıntı" sözü daha məqsədəuyğundur, çünki burada sadəcə təsadüfən tapılmış bir əşya haqqında danışılır.

Ümumiyyətlə, "tapqıntı" sözünün işlənmə sahəsi "tapıntı" sözündən daha dar olsa da, ədəbiyyatda, elmi məqalələrdə və tarixi kontekstlərdə daha münasib və zəngin məna ifadə edir. Ə.Əbülhəsənin nümunəsindəki "Veys bu yeni tapqılara sevinir" ifadəsi "Veys bu yeni tapqıntılara sevinir" kimi də işlənə bilər, lakin bu halda "tapqıntı" sözü yeni kəşflərə daha çox işarə edəcəkdir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz