Tappıldatmaq fellinin Azərbaycan dilindəki mənası, sadəcə “bir şeyi bir şeyə vuraraq və ya yerə ataraq tappıltı səsi çıxartmaq”dan daha geniş və çoxcəhətlidir. Lüğətlərdəki qısa izah, fellin əhatə etdiyi bütün nüansları tam əks etdirmir. Təhlilimizə əsasən, tappıldatmaq feli, səs-küy çıxaran hərəkətləri, xüsusilə də sərt bir səthin digərinə zərbəsi nəticəsində yaranan küt, sərt və ya qəfil bir səsi ifadə edir.
Feli daha ətraflı izah etmək üçün onun məna çalarlarını müxtəlif nümunələrlə araşdıraq: Bir qutuya ağır bir şey vurmaqla taqqıldadıb (taqqıldamaq: tappıldamağın sinonimi kimi işlənə bilər) sındırdı; Uşaq qapını tappıldadıb bağladı; Dəmirçinin çəkicinin dəmirə vurması tappıldayan bir səs yaratdı. Bu nümunələrdə "tappıldatmaq" feli, həm səsi, həm də səsə səbəb olan hərəkəti ifadə edir. Səsin xarakteri küt, qəfil və sərtdir; yüngül və ya incə səslər üçün bu fel istifadə olunmur.
Fel, məcaz mənalarda da işlənə bilər. Məsələn, "O, suallarıma cavab verməkdən yayınaraq, fikrimi tappıldadıb qoydu" cümləsində, "tappıldatmaq" fikri qarışdırmaq, dəqiq cavab verməmək mənasında işlənmişdir. Bu mənada felin əsas mənasından məcazı istiqamətə doğru bir irəliləyiş müşahidə olunur. Başqa bir məcaz istifadəsi: "Xəbərləri eşidəndə ürəyim tappıldayıb durduruldu". Burada "tappıldamaq" bir həyacan, qorxu və ya təəccüb hissinin təsirini ifadə edir.
Etimalogiyasına gəldikdə, "tappıldatmaq" feli, "tappıltı" sözündən törəmişdir. "Tappıltı" özü də onomatopoetik bir sözdür, yəni səsin təqlididir. Bu, felin səs-küyə yönəlmiş mahiyyətini daha da vurğulayır. "Tappıldatmaq" feli əsasən söhbət dillərində daha çox istifadə olunur və yazılı dilə nisbətən daha az rəsmi bir üsluba malikdir.
Nəticə olaraq, "tappıldatmaq" feli, sərt və küt səslərin meydana çıxması ilə müşayiət olunan bir hərəkəti ifadə edən, həm də məcazi mənalarda işlənə bilən bir sözdür. Onun mənası, sadəcə fiziki bir təsirə məhdudlaşmır; həmçinin emosional və ya intellektual təsirləri də əks etdirə bilir.