izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Tas sözü Azərbaycan dilində geniş yayılmış, köhnə mənşəli bir sözdür. Əsas mənası "eni, dairəvi, dayaz metal qab" olaraq təyin olunsa da, kontekstdən asılı olaraq mənası bir qədər dəqiqləşdirilə bilər. Çox zaman "teşt" və "ləyən" sözləri ilə sinonim kimi işlənir, lakin bu sinonimlik tam deyil. Tas, ümumiyyətlə, teştdən daha kiçik və dayaz, ləyəndən isə daha dərin və ensiz ola bilər. Materialı əsasən metal (mis, alüminium və s.) olsa da, nadir hallarda digər materiallardan (məsələn, ağacdan) da hazırlana bilər.

Tasın əsas xüsusiyyətlərindən biri onun eni ilə dərinliyinin nisbətidir. Dayaz olması, onun su, qida və ya digər maye və ya bərk maddələrin daşınması, yuyulması, qarışdırılması kimi əməliyyatlarda istifadəsini asanlaşdırır. Formaca dairəvi olması da istifadədə rahatlıq yaradır.

Misal olaraq, "Hamam tası" ifadəsi, hamamda yuyunma zamanı istifadə olunan xüsusi bir tas növünü bildirir. Bu taslar ümumiyyətlə misdən hazırlanır və daha dayaz olur. "Hənifə bir əlində tas, o biri əlində isti su ilə dolu vedrə … tövşüyətövşüyə içəri girdi" cümləsindəki tas, su daşımaq üçün istifadə olunan, əldə tutulması rahat olan bir qabı ifadə edir.

Tas sözünün etimologiyası Türk dillərinə aiddir və qədim Türk dillərindəki müvafiq sözlərlə əlaqələndirilə bilər. Ancaq bu əlaqənin dəqiq təyini əlavə araşdırmalar tələb edir. Sözün istifadə sahəsi genişdir və yalnız məişətdə deyil, bədii ədəbiyyatda da təsvirlərdə və metaforlarda istifadə olunur.

Qısaca olaraq, "tas" sözü sadəcə "eni dairəvi dayaz metal qab" olaraq deyil, məişətdə geniş istifadə olunan, xüsusiyyətləri və istifadə sahələri ilə seçilən bir qab kimi tərif edilməlidir. Kontekstdən asılı olaraq, mənası "ləyən" və "teşt" kimi sinonim sözlərlə əlaqələndirilə bilsə də, hər bir söz özünəməxsus xüsusiyyətlərə malikdir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz