Tayqollu sözü Azərbaycan dilində "birəlli, vahid, tək, bir növ, eyni cür" mənalarında işlənən bir sifətdir. Lüğətlərdə sadəcə "birəlli" olaraq göstərilməsi sözün mənasını tam əhatə etmir. Daha dəqiq izah üçün sözün etimologiyasına və istifadə kontekstlərinə nəzər salmaq lazımdır.
Sözün mənşəyi haqqında dəqiq məlumat əldə etmək çətin olsa da, "tay" və "qollu" komponentlərinin birləşməsindən əmələ gəldiyi ehtimal olunur. "Tay" sözü "bənzər, oxşar, eyni" mənalarını verir. "Qollu" isə ehtimal ki, "qol" sözündən törəyib, burada "hissə, tərəf, növ" mənalarında işlənmiş ola bilər. Beləliklə, "tayqollu" sözü, bənzər və ya eyni xüsusiyyətlərə malik olan bir neçə hissə və ya növün vahid bir qrup kimi qəbul edilməsini ifadə edir.
S.M.Qənizadənin nümunəsindəki "Tayqollu muzdur imperialları sanayıb gördü ki, iki yüz imperialdır" cümləsində "tayqollu" sözü, muzdurların eyni qiymətdə və ya eyni tipli olmasını ifadə edir. Yəni, hər biri eyni məbləğdə pul qazanan, eyni işlə məşğul olan muzdurlardan bəhs olunur. Bu mənada söz "bircinsli", "eyni tipli", "oxşar" kimi də izah oluna bilər.
Başqa kontekstlərdə "tayqollu" sözü fərqli mənalar da daşıya bilər. Məsələn, "tayqollu əkin sahəsi" deyərkən eyni növ bitkinin əkildiyi sahə nəzərdə tutulur. Yaxud "tayqollu mal-qara sürüsü" deyərkən, eyni cinsə və ya eyni yaş qrupuna aid olan heyvanlardan ibarət bir sürüdən danışılır. Beləliklə, sözün mənası kontekstdən asılı olaraq dəyişə bilsə də, əsas mənası "birəllilik, vahidlik, oxşarlıq" ətrafında formalaşır.
Qeyd etmək lazımdır ki, "tayqollu" sözü müasir Azərbaycan dilində çox geniş yayılmamışdır və ədəbi dildə nadir hallarda istifadə olunur. Daha çox şifahi nitqdə, xüsusən də regional dialektlərdə rast gəlinir.