Tektonika [yun. tektonike – tikinti sənəti] Geologiyanın yer qabığının strukturunu, mənşəyini, təkamülünü, tərkib hissələrinin qarşılıqlı əlaqəsini, hərəkət və deformasiya qanunauyğunluqlarını öyrənən bölməsidir. Sadəcə yer qabığının hərəkət və deformasiyalarını deyil, bu hərəkətlərin səbəblərini, nəticələrini (dağəmələgəlmə prosesləri, zəlzələlər, vulkanizm və s.) və onların zaman kəsiyindəki inkişafını əhatə edir.
Terminin etimologiyası Yunan dilindəki "tekton" (τεκτων) sözündən götürülüb ki, bu da "qurucu", "binaçı", "sənətkar" mənalarını verir. Bu, yer qabığının strukturunun dəqiq və mürəkkəb bir "quruluş" kimi qəbul edilməsini əks etdirir. Tektonik proseslər yer səthinin relyefinin formalaşmasında, dağ sistemlərinin yaranmasında, okean çökəkliklərinin əmələ gəlməsində, fayların meydana çıxmasında və s. əsas rol oynayır.
Tektonika bir çox alt sahələrə bölünür, bunlardan bəziləri: litosfer plitələrinin tektonikası (plitə tektonikası), regional tektonika (müəyyən bir bölgənin tektonik quruluşunun öyrənilməsi), struktur geoloji tektonika (yer qabığının quruluşunun detallı təhlili), eksperimental tektonika (laboratoriya şəraitində tektonik proseslərin modelləşdirilməsi) və s. Bu sahələr bir-biri ilə sıx bağlıdır və birgə yer qabığının mürəkkəb dinamikasını anlamağa imkan verir.
Cümlədə necə işlədilməsinə nümunələr:
- Alp tektonikası Qafqaz dağlarının əmələ gəlməsində əsas rol oynayıb.
- Bu ərazinin tektonik xəritəsi onun geoloji quruluşunu aydın göstərir.
- Zəlzələlər yer qabığının tektonik hərəkətlərinin nəticəsidir.
- Tədqiqatçılar bu bölgənin tektonik tarixini öyrənirlər.