Təbərzın (ər. تبريز) sözü Azərbaycan dilində qədim döyüş silahını ifadə edir. Lüğətlərdə sadəcə "baltaya bənzəyən qədim silah" kimi təsvir olunsa da, bu izah kifayət qədər dəqiq və əhatəli deyil. Əslində, təbərzın sadəcə baltaya bənzəməklə kifayətlənmir, onun spesifik xüsusiyyətləri vardır.
Ərəb mənşəli olan sözün etimologiyasına nəzər salsaq, onun "təbriz" (تبريز) şəhəri ilə əlaqəsinin olduğu ehtimalı az da olsa mövcuddur. Lakin bu əlaqənin dəqiq təsdiqi üçün daha çox araşdırma aparmaq lazımdır. Əsasən, "təbər" (تبر) - balta kökünə əsaslanır. "zın" əlavəsi isə ya artırma, ya da mənsubiyyət bildirən bir şəkilçi ola bilər. Beləliklə, "təbərzın" sözü "böyük balta", "baltaya bənzər silah" və ya "müəyyən bir yerə (məsələn, Təbrizə) məxsus balta" kimi təfsir edilə bilər.
Orta Asiya tayfalarının silahlanmasında təbərzının rolu əhəmiyyətlidir. Mənbələrdə ox, nizə, qılınc ilə yanaşı adının çəkilməsi onun hərbi əhəmiyyətini vurğulayır. Ancaq yalnız "baltaya bənzəyən" tərifi bu silahın formasını, ölçülərini, istifadə üsulunu tam əks etdirmir. Təbərzınin dəqiq görünüşünü və xüsusiyyətlərini müəyyənləşdirmək üçün arxeoloji tapıntılar və yazılı mənbələr daha dərindən təhlil edilməlidir. Məsələn, baltanın hansı materialdan hazırlanması, sapının uzunluğu, kəsici hissəsinin forması və s. haqqında məlumatlar əldə edilməlidir.
Cümlə içərisində istifadəsi nümunələri:
- "Qədim döyüşçü təbərzını əlində möhkəm tutmuşdu."
- "Ox, nizə, qılınc və təbərzından ibarət silahlanma düşməni qorxuya salırdı."
- "Arxeoloqlar qədim qəbirdən təbərzına bənzər bir silah tapdılar."
Yekun olaraq, "təbərzın" sözünün mənasını daha dəqiq və geniş şəkildə izah etmək üçün tarixi mənbələr və arxeoloji tapıntılarla əlaqəli daha geniş tədqiqatlar aparmaq zəruridir.