Təəccübləndirmək (f.) - Birinin gözləmədiyi, qeyri-adi və ya heyrətamiz bir şeylə qarşılaşdırmaq, onu təəccübə gətirmək, heyrətləndirmək, hayran qoymaq deməkdir. Bu həm müsbət, həm də mənfi təəssürat yarada bilər. Müsbət halda, gözlənilməz bir xoş hadisə, bir kəşf, bir möcüzə ilə bağlıdır; mənfi halda isə, gözlənilməz bir pislik, qorxu və ya şok yaradan bir vəziyyətlə əlaqələndirilir.
Sözün etimologiyasına nəzər salsaq, "təəccüb" kökündən törəmə olduğunu görərik. "Təəccüb" ərəb mənşəli olub, "təəccüb etmək" mənasını verir. Bu isə öz növbəsində "əcəb" (qəribəlik, qeyri-adilik) sözündən əmələ gəlib. Beləliklə, "təəccübləndirmək" sözü, bir şeyi qeyri-adi və gözlənilməz şəkildə təqdim etmək, bununla da insanda heyrət və təəccüb hissi yaratmaq mənasını verir.
Cümlədə istifadəsinə misallar:
- Sirkdəki akrobatın hərəkətləri tamaşaçıları təəccübləndirdi.
- Elmin son nailiyyətləri bizi hər zaman təəccübləndirir.
- Onun qəfil gəlişi hamını təəccübləndirdi.
- Bəzi insanlar qəsdən başqalarını təəccübləndirmək üçün qeyri-adi hərəkətlər edirlər.
- Gəncin sözləri və şəhərdə gördükləri səyyahları son dərəcə təəccübləndirdi. (Verilmiş nümunə)
Göründüyü kimi, "təəccübləndirmək" sözü müxtəlif kontekstlərdə müxtəlif mənalarda işlənə bilsə də, əsas mənası hər zaman bir şeyin və ya hadisənin gözlənilməzliyi və heyrətamizliyi ilə bağlıdır.