Təhrikedici sifəti, əsasən bir əməlin, hərəkətin və ya vəziyyətin baş verməsinə səbəb olan, onu həvəsləndirən və ya təşviq edən mənasını verir. Lüğətlərdəki qısa izah, onun mənfi mənalarına daha çox diqqət yetirsə də, təhrikedici həm müsbət, həm də mənfi kontekstlərdə işlənə bilər.
Mənfi mənada, təhrikedici, bir insanı və ya qrupu qanunsuz, əxlaqsız və ya zərərli bir əməl törətməyə sövq edən, onları buna təhrik edən amilləri və ya şəxsləri ifadə edir. Məsələn, "təhrikedici sözlər" ifadəsi münaqişəyə səbəb olan, qarşı tərəfi qəzəbləndirən və ya zorakılığa təhrik edən sözləri bildirir. Digər bir nümunə olaraq, "təhrikedici bir şərait" ifadəsi isə insanların qanunsuz əməllərə meyl etməsinə səbəb olan sosial-iqtisadi və ya siyasi vəziyyəti ifadə edə bilər.
Müsbət mənada isə, təhrikedici, bir insanı və ya qrupu müsbət bir hərəkətə, məsələn, yaradıcılığa, inkişafa və ya özünü inkişaf etdirməyə təşviq edən amili bildirir. Məsələn, "təhrikedici bir məqalə" oxucuyu düşünməyə və müəyyən bir mövzu haqqında daha çox öyrənməyə həvəsləndirən bir məqalədir. Eyni şəkildə, "təhrikedici bir lider" öz ətrafındakıları nailiyyətlərə doğru hərəkət etməyə təşviq edən bir liderdir.
Etimoloji baxımdan, "təhrikedici" sözü "təhrik" felindən əmələ gəlmişdir. "Təhrik" fərsi mənşəli bir sözdür və "hərəkətə gətirmək, sövq etmək" mənalarını verir. Beləliklə, "təhrikedici" həm mənfi, həm də müsbət mənada hərəkətə, dəyişikliyə səbəb olan amili ifadə edir.
Cümlə içində istifadəsi:
- Onun təhrikedici sözləri dava-dalaşa səbəb oldu.
- Filmin hekayəsi olduqca təhrikedici idi.
- Yüksək əmək haqqı işçilər üçün təhrikedici bir amil idi.
- Qəhrəmanın taleyi romanın təhrikedici elementlərindən biridir.
- Mühitin təhrikedici təsiri onun özünü inkişaf etdirməsinə səbəb oldu.