Təxəllüslü sifəti, əsasən ədəbiyyat və incəsənət sahələrində istifadə olunur və iki əsas mənaya malikdir:
Birinci məna: Təxəllüslü, ədəbi əsərlərində, bədii yaradıcılığında təxəllüs (yazıçı, şair, rəssam və s. tərəfindən öz adının əvəzinə istifadə olunan ad) istifadə edən şəxs deməkdir. Bu mənada, "təxəllüslü yazıçı", "təxəllüslü şair" kimi ifadələr işlədilir. Misal olaraq, "Nəsimi təxəllüslü şairin əsərləri Azərbaycan ədəbiyyatının ən qiymətli incilərindən biridir" cümləsini göstərə bilərik. Burada "təxəllüslü" sözü Nəsiminin öz adını deyil, təxəllüsünü (Nəsimi) istifadə etdiyini bildirir.
İkinci məna: Təxəllüslü, əsərlərində təxəllüsün olduğu, təxəllüslə yazılmış deməkdir. Bu mənada, "təxəllüslü əsər", "təxəllüslü şeir" kimi ifadələr işlədilir. Məsələn, "Onun təxəllüslü şeirləri oxucular tərəfindən böyük maraqla qarşılandı" cümləsində "təxəllüslü" şeirlərin müəllifinin təxəllüsündən istifadə etdiyini ifadə edir.
Verilən nümunə cümləsində ("Füyuzat”ın 24-cü nömrəsində, axırıncı səhifədə “Azad” təxəllüslü şair üzünü xanımlara tutub [deyir]… ") "təxəllüslü" sözü birinci mənada, yəni "təxəllüsü olan şair" mənasında işlənir. Bu cümlədə "Azad" sözü şairin təxəllüsüdür və cümlə o şairi təsvir edir.
Təxəllüsün etimologiyasına nəzər salsaq, Farsca "təxəllüs" (تخلص) felindən törəyən bir sözdür. "Təxəllüs" sözü "özünü gizlətmək, əsl adını gizlətmək" mənasını verir. Bu səbəbdən də "təxəllüslü" sifəti əsərlərində öz əsl adını gizlətmək üçün təxəllüs istifadə edən şəxsi və ya belə əsərləri ifadə edir.