Təki hissəciyi Azərbaycan dilində arzu, istək, ümid ifadə edən bir bağlayıcıdır. Lüğətlərdə sadəcə "cümlədə arzu bildirən hissəcik" kimi qeyd olunsa da, onun funksional imkanları və məna çalarları daha genişdir. "Təki" sözü, müəyyən bir hadisənin baş verməsini və ya baş verməməsini istəyən, buna ümid edən və ya narahatlıq keçirən nitq mövzusunun duyğularını ifadə edir.
Məna çalarlarının müxtəlifliyini nümunələrlə aydınlaşdıraq:
1. Müsbət Arzu: "Təki siz gələsiniz!" cümləsindəki "təki" söhbət əlaqəsinin davam etməsini istəyən, müsbət bir arzu ifadə edir. Bu halda "təki" "ummaqla", "istəməklə" mənasını verir.
2. Mənfi Arzu (Qorxu və Narahatlıq): "Təki başqa bir problem yaşamayaq!" cümləsində "təki" mənfi bir arzu, qorxu və narahatlıq ifadə edir. Bu zaman "təki" "yalnız", "heç olmazsa" kimi mənalarda işlənir, yəni istənilməyən bir hadisənin baş verməməsini ümid edir.
3. Şərtli Arzu (Əgər...olsaydı): "Təki sən deyən kimi olaydı!" cümləsində "təki" şərtli bir arzu, istənilən vəziyyətin gerçəkləşməsinin mümkünlüyünə əsaslanan ümid ifadə edir. Bu halda "kaş ki", "olsaydı" kimi ifadələrlə sinonim ola bilər.
4. Xəbərdarlıq və ya Təhdid: Bəzi hallarda, kontekstə görə, "təki" xəbərdarlıq və ya hətta təhdid mənası da daşıya bilər: "Təki bunu bir daha təkrar etməyəsən!" Bu cümlədə "təki" sonucu xəbərdarlıq edən bir ifadədir.
Etimalogiyası: "Təki" sözünün etimologiyası barədə dəqiq məlumatlar hələ də mübahisəlidir. Ancaq fərziyyələrə görə, bu sözün kökü türk dillərinə məxsusdur və arzu, istək ifadə edən köhnə bir söz formundan törəyə bilər.
Qrammatikası: "Təki" hissəciyi cümlədə əsasən cümlənin əvvəlində və ya arzu ifadə edən felin əvvəlində işlənir. Cümlənin mənasını dəyişdirmədən, əksər hallarda cümlənin sonuna da yerləşdirilə bilər (məsələn, "Siz gələsiniz təki").