izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Təkzibolunmaz sifəti, əsasən, bir şeyin təkzib edilə bilməyən, yəni inkar edilə bilməyən, dəlillərlə sübut olunmuş, həqiqətən mövcud olan və ya baş vermiş bir halda olduğunu bildirir. Bu söz, "təkzib" (inkar etmək, yalan olduğunu göstərmək) feilinin "olunmaz" (oluna bilməz) sifət əlavəsindən əmələ gəlib. Beləliklə, "təkzib oluna bilməz" mənasını verir.

Lüğətlərdə verilən "mübahisəsiz, şübhəsiz" mənaları təkzibolunmaz sözünün əsas mənasının nəticəsidir. Çünki təkzib edilə bilməyən bir şey eyni zamanda mübahisəyə və şübhəyə yer qoymur. Ancaq "mübahisəsiz" və "şübhəsiz" sözləri daha geniş məna kəsb edir. Məsələn, bir fikir mübahisəsiz ola bilər, ancaq həqiqətən təkzibolunmaz deyil. Bu, o deməkdir ki, təkzibolunmaz daha güclü, daha dəqiq bir ifadədir.

Təkzibolunmaz sözü, faktlar, hadisələr, həqiqətlər, elmi nəticələr və s. kimi konkret şeylər üçün istifadə olunur. Məsələn, "Təkzibolunmaz faktlar", "Təkzibolunmaz sübutlar", "Təkzibolunmaz həqiqət" kimi ifadələr dilçiliyimizdə geniş yayılıb. Bununla belə, mütləq həqiqətlərin ifadəsində də istifadə oluna bilər. Məsələn, "Sevgi təkzibolunmazdır" ifadəsində, sevginin mövcudluğu və insan həyatındakı əhəmiyyəti vurğulanır.

Verilən nümunə cümləsində ("Azərbaycanın əfsanə və nağılları [Nazlı üçün] təkzibolunmazdır") söz, əfsanə və nağılların müəyyən bir şəxs (Nazlı) üçün əhəmiyyətini, inanılmazlığını və ya dəyişməz həqiqətini ifadə edir. Bu kontekstdə, "təkzibolunmaz" sözü subyektiv bir baxış bucağını əks etdirir.

Ümumiyyətlə, "təkzibolunmaz" sözü, bir şeyin həqiqətən də yalan olduğunu göstərmək mümkün olmadığını ifadə edir və bu mənada, "qəti", "sərt", "dəyişməz", "səninlə mübahisə etmək olmaz" kimi mənalara da malikdir. Ancaq bu əlavə mənalar əsas mənanın – "təkzib edilə bilməz" mənasının fərqli şəkildə ifadə olunmasıdır.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz