izahlı lüğət 1 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Tələbkar (sif. və is.) [ər. tələb + fars. …kar] Azərbaycan dilinin zəngin leksikasında “tələbkar” sözü həm sifət, həm də isim kimi işlənir və mənası yalnız "çox böyük və ciddi şeylər tələb edən, hər şeyə çox ciddi yanaşan; ciddi, zabitəli" ilə məhdudlaşmır. Daha geniş və dəqiq şəkildə izah etsək, “tələbkar” sözü həm obyektiv, həm də subyektiv səviyyədə tələblərin səviyyəsini ifadə edir.

Obyektiv səviyyədə: Bir işin, vəzifənin, prosesin yerinə yetirilməsi üçün qoyulan şərtlərin, meyarların, standartların yüksək səviyyədə olması deməkdir. Bu zaman "tələbkar" sözü obyektin özünə (məsələn, bir işə, bir texnologiya, və s.) aiddir. Məsələn, "Bu iş çox tələbkardır, yüksək ixtisas tələb edir" cümləsində "tələbkar" işin özünün xüsusiyyətlərini ifadə edir. Başqa bir nümunə olaraq "Tələbkar bir texnologiyanın tətbiqi böyük maliyyə vəsaiti tələb edir" cümləsini göstərmək olar.

Subyektiv səviyyədə: İnsanın, vəzifəli şəxsin və ya qurumun ətrafındakılardan, tabeliyindəkilərdən və ya müəyyən bir işin icrasından yüksək səviyyəli tələblərin irəli sürülməsi, ciddi, ətraflı yanaşması mənasını verir. Bu zaman "tələbkar" sözü subyektin (insan və ya qurumun) xarakterini, davranışını ifadə edir. Məsələn, "O, çox tələbkar bir müəllimdir, şagirdlərdən hər zaman mükəmməllik gözləyir" cümləsində "tələbkar" müəllimin xarakterini təsvir edir. Başqa bir misal olaraq, "Tələbkar rəhbər əməkdaşlardan hər zaman hesabat tələb edirdi" cümləsini göstərə bilərik.

Etimalogiyasına gəldikdə, sözün əsasını təşkil edən "tələb" ərəb mənşəli olub "istəmək, xahiş etmək" mənalarını verir. "-kar" isə fars mənşəli bir şəkilçi olub, "malik olan, əlaməti olan" mənasını ifadə edir. Beləliklə, "tələbkar" sözü etimoloji baxımdan "tələbi olan", "tələbə malik olan" mənasını ifadə edir.

Nəticə olaraq deyə bilərik ki, "tələbkar" sözü Azərbaycan dilində çoxşaxəli mənaya malik olub, həm obyektiv, həm də subyektiv səviyyədə tələblərin səviyyəsini ifadə edir və həm sifət, həm də isim kimi işlənə bilir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz