izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Tələf sözü ərəb mənşəlidir və əsas mənası "məhv etmək", "yox etmək"dir. Lüğətlərdə sadəcə "məhv etmək, yox etmək, öldürmək, yoxa çıxarmaq" kimi təriflənməsi qismən qeyri-dəqiqdir, çünki sözün kontekstə bağlı olaraq bir neçə incə fərqli mənası mövcuddur.

Tələf, birbaşa fiziki məhv etməni ifadə edə bilər: bir şeyin tam olaraq yox edilməsi, məsələn, bir binanın uçurulması, bir bitkinin quruması, bir canlı varlığın ölümü. Bu mənada "məhv etmək", "yox etmək", "öldürmək" sözləri onun sinonimləridir. Koroğlu misalında olduğu kimi, "uşaqları tələf eləyərlər" ifadəsi düşmənin uşaqları öldürməsini bildirir.

Ancaq tələf, fiziki məhv etmədən əlavə, daha geniş mənada "yox olma", "itirilmə", "zərər görmə" mənalarını da ifadə edə bilir. Məlumatın itirilməsi, əşyaların oğurlanması, bir layihənin uğursuz olması kimi hallarda da "tələf olmaq" və ya "tələf etmək" ifadələrindən istifadə oluna bilər. Bu zaman "itirəmək", "zərər vermək", "uğursuz etmək" kimi sözlər onun sinonimi kimi çıxış edə bilər. Məsələn: "Yolda pulumu tələf etdim" (itirdim), "Səhlənkarlığı səbəbindən bütün əməyini tələf etdi" (itirdi, yox etdi).

Həmçinin, "tələf" sözü nəticəni vurğulayır. Yəni sadəcə bir hadisənin baş verməsini deyil, həmin hadisənin mənfi nəticəyə səbəb olmasını ifadə edir. Məsələn, "əkinləri don vurdu" deyəndə sadəcə hadisə bildirilir, "əkinləri don vurub tələf etdi" deyəndə isə mənfi nəticə (əkinlərin məhv olması) ön plana çıxarılır.

Beləliklə, "tələf" sözünün mənası kontekstdən asılı olaraq dəyişsə də, əsasını tam və ya qismən məhv etmə, yox etmə, itirilmə təşkil edir. Bu söz, həm konkret, həm də mücərrəd mənalarda işlənə bilər və həmişə mənfi nəticəni ifadə edir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz