Tələsik sözü Azərbaycan dilində zərf kimi işlənir və əsasən hərəkətin sürətli, tələsik, qəfil və planlaşdırılmamış şəkildə həyata keçirilməsini bildirir. Lüğətlərdə sadəcə "tələsə-tələsə, tez-tez, tələm-tələsik; tez, cəld" kimi təriflənsə də, mənası daha çox kontekstdən asılı olaraq dəyişir.
Sözün əsas mənası "tələsə-tələsə" olmaqla yanaşı, həm də hərəkətin planlaşdırılmadan, qəfil və ya düşünülmədən yerinə yetirilməsini ifadə edir. Məsələn, "o tələsik qərar verdi" cümləsində qərarın düşünülmədən, ani şəkildə verildiyi vurğulanır. "Tələsik yola düşdü" cümləsində isə yolçuluğun hazırlaşmadan, qəfil baş verdiyi nəzərdə tutulur.
Etimoloji baxımdan "tələsik" sözü "tələs" felindən törəmişdir. "Tələs" felinin kökü qədim türk dillərində mövcuddur və sürətli hərəkət, tələsmə mənasını verir. "-sik" şəkilçisi isə hərəkətin təkrarlanan, davamlı xarakterini ifadə edir. Beləliklə, "tələsik" sözü "tələsə-tələsə", "davamlı tələsmə ilə" mənasını tam olaraq əks etdirir.
"Tələsik" sözü cümələrdə müxtəlif yerlərdə işlənə bilir. Məsələn:
- Məkan zərfi kimi: "O, tələsik evdən çıxdı."
- Zaman zərfi kimi: "Tələsik işimizi bitirməliyik."
- Hərəkət zərfi kimi: "Tələsik danışmağa başladı."
Verilən nümunə cümləsi "[Mərcan bəy] tələsik daxil olur, yaxşı geyinmişdir" cümləsində "tələsik" sözü Mərcan bəyin daxil olmasının sürətli və gözlənilməz olduğunu vurğulayır. Həmçinin, burada "tələsik" sözü onun davranışının qəfil və planlaşdırılmamış olmasını da ifadə edir. Yəni, sadəcə sürətli deyil, həm də düşünülmədən hərəkət etdiyini göstərir.