Təlis sözü Azərbaycan dilində əsasən "kisə" mənasında işlənən bir sözdür. Lüğətlərdə sadəcə "kisə" sinonimi kimi göstərilsə də, mənası və işlənmə sahəsi daha geniş və incə fərqlərə malikdir. "Kisə" sözü daha ümumi bir termin olaraq müxtəlif materiallardan və ölçülərdə hazırlanmış, içərisinə əşya qoymaq üçün istifadə olunan hər hansı bir qabı ifadə edir. "Təlis" isə daha çox xüsusi bir məna çağırışına malikdir.
Tarixi leksik məlumatlara əsasən, "təlis" sözü əsasən dərilərdən, parçadan və ya başqa möhkəm materiallardan hazırlanmış, içərisinə yemək, səyahət əşyaları və ya digər əşyalar qoymaq üçün istifadə olunan, daha möhkəm və dayanıklı bir kisə növünü ifadə edir. Bəzən "təlis" daha böyük həcmli kisələr üçün, xüsusilə də səyahət zamanı istifadə olunanlar üçün işlənərdi. "Kisə" isə həm kiçik, həm də böyük həcmli qabları əhatə edə bilər, materialı da müxtəlif ola bilər (kağız, plastik və s.).
Etimoloji baxımdan, "təlis" sözünün mənşəyi dəqiq müəyyən olunmasa da, türkiyə dilləri qrupuna aid bir kökdən gəldiyi ehtimal olunur. Sözün səslənməsi və mənası əsasən qədim türkcədəki oxşar mənalı sözlərlə əlaqələndirilə bilər. "Təlis" sözü ədəbiyyatda, xüsusilə də xalq ədəbiyyatında və tarixi mənbələrdə daha çox rast gəlinir. Müasir dilin tələblərinə uyğun olaraq, istifadəsi nisbətən azalsa da, dilimizin zəngin leksik ehtiyatının bir hissəsini təşkil edir.
Cümlə içində nümunələr:
- Qoca səyyah uzun səfərinə lazım olan bütün əşyalarını böyük bir təlisə yığdı.
- At üstündə gedən karvan liderinin əlində iri bir təlis görünürdü.
- Ana uşağına yemək qoyduğu kiçik kisəni götürdü, əlindəki təlis isə səyahət avadanlıqları ilə dolu idi.
Yekun olaraq, "təlis" sözü "kisə" sözünün sinonimi olmasına baxmayaraq, daha xüsusi bir məna daşıyır və daha çox möhkəm, dayanıklı və böyük həcmli kisələr üçün işlənir. Onun "kisə"dən fərqi istifadə edildiyi kontekstdə və sözün çağırışında daha aydın görünür.