Tənasübsüz sifəti, əsasən iki əsas məna çalarında işlənir: birincisi, proporsiyası, nisbəti pozulmuş, uyğunsuz mənasında; ikincisi isə daha geniş olaraq, nizam-intizamsız, qaydasız, əndazəsiz kimi başa düşülür. Lüğətlərdəki “tənasübü, uyğunluğu olmayan” ifadəsi birinci mənanı daha qabarıq şəkildə əks etdirir, lakin sözün ikinci, daha geniş mənası da çox önəmlidir.
Sözün mənşəyinə nəzər salsaq, “tənasüb” sözünün ərəb mənşəli olduğunu görərik. "Tənasüb" ( تناسب) "uyğunluq, mütənasibliy, nisbət" mənalarını verir. "Süz" şəkilçisi isə mənfi məna bildirir, yəni "tənasübsüz" sözü əslində "uyğunsuzluq, nisbətin pozulması" və ya daha geniş mənada "uyğunsuzluq vəziyyəti" mənalarını ifadə edir. Bu baxımdan, sadəcə “uyğunsuz” sözü ilə sinonim kimi qəbul etmək düzgün olmazdı.
Tənasübsüz sözü müxtəlif kontekstlərdə fərqli nüanslar daşıya bilər:
Misal 1 (Proporsiya mənasında): "Rəsmin tənasübsüz quruluşu onu gözdən salırdı." Burada tənasübsüzlük, rəsm elementləri arasındakı nisbətin pozulmasına işarə edir.
Misal 2 (Qaydasızlıq mənasında): "Tənasübsüz hərəkətləriylə hamını narahat edirdi." Burada söz, hərəkətlərin nizam-intizamdan kənar olduğunu, qaydasız və əndazəsiz olduğunu ifadə edir.
Misal 3 (Əndazəsizlik mənasında): "Tənasübsüz pul xərcləməsi onu borca saldı." Bu cümlədə tənasübsüzlük, məqsədəuyğun olmayan, əndazəsiz xərcləməni bildirir.
Beləliklə, tənasübsüz sözünün mənasını təkcə "uyğunsuz" olaraq izah etmək yetərli deyil. Sözün kontekstdən asılı olaraq "proporsiyası pozulmuş", "qaydasız", "nizamsız", "əndazəsiz" kimi mənalarda da işlənə biləcəyini nəzərə almaq lazımdır. Sözün daha tam və dəqiq başa düşülməsi üçün həmin kontekstin təhlili vacibdir.