izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Təngləşmək (f.): Bu fe'l, əsasən, iki əsas mənada işlənir və hər iki məna da fiziki və ya emosional daralma, sıxıntı hisslərini əks etdirir. Lüğətlərdə sadələşdirilmiş şəkildə verilsə də, mənanın daha dolğun və dəqiq şəkildə izahı aşağıdakı kimidir:

1. Psixoloji Təngləşmə: Bu mənada "təngləşmək" bezmək, bezdirən bir vəziyyətə düşmək, əsəbləşmək, cana gəlmək, psixoloji olaraq sıxılmaq mənalarını ehtiva edir. İnsanlar monotonluqdan, çətinliklərdən, gərginlikdən, yaxud uzun müddət davam edən mənfi təsirlərdən "təngləşə" bilərlər. Misal üçün, "Uzun saatlar davam edən işdən təngləşdi" və ya "Davamlı tənqid onu təngləşdirdi" kimi cümlələrdə "təngləşmək" psixoloji bir vəziyyəti ifadə edir. "Katib təngləşib çıxardı, baş qoşmazdı" cümləsində də işdən bezmə, əsəbilik və işə davam etmək istəməmək ifadə olunur.

2. Fiziki Təngləşmə: Bu məna, daha çox fiziki məhdudiyyət, darlıq, sıxlıq və ya nəfəs darlığı ilə əlaqədardır. "Təngləşmək" bu mənada məkanın darlığı, bədənin sıxılması, nəfəsin çətinləşməsi kimi halları ifadə edə bilər. Misal üçün, "Qapalı yerdə təngləşdim, havasız qaldım" və ya "Yığılmış əşyalar arasında təngləşib yer tapa bilmirdim" cümlələrində fiziki məhdudiyyət və sıxıntı bildirilir. "Təng olmaq, sıxılmaq, nəfəsi çətinləşmək, ürəyi sıxılmaq" ifadələri də bu mənanı tamamlayır və dəqiqləşdirir. Ürəyin sıxılması emosional təngləşmə ilə də əlaqələndirilə bilər, lakin burada fiziki bir narahatlığı da ifadə edir.

Etimalogiyası: "Təng" sözü "dar", "sıx" mənalarını verir və "təngləşmək" fe'li bu kökdən törəyərək daralma, sıxılma prosesini bildirir. Həm fiziki, həm də metaforik olaraq işlənə bilən çox mənalı bir sözdür.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz