Tərəçiçəklilər

izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Tərəçiçəklilər (Asteraceae, Compositae): Cəm halında istifadə olunan bir termin olub, çox geniş və müxtəlif növ bitkiləri özündə birləşdirən bir fəsiləni təmsil edir. Bu fəsilənin üzvləri ot, yarımkol və ya kol formalarında ola bilər. Onları digər bitkilərdən fərqləndirən əsas xüsusiyyət çiçəklərinin başcıq (kapitul) adlanan xüsusi quruluşda toplanmasıdır. Hər başcıq çoxlu kiçik çiçəkdən əmələ gəlir və bunlar ümumi çiçək yatağının ətrafında dairəvi və ya spiral şəkildə yerləşirlər. Həmin kiçik çiçəklər dilcik və ya borucuq tipli ola bilər. Başcıqın ətrafında isə adətən kasayarpaqlardan əmələ gəlmiş bir örtük (involucrum) olur.

Tərəçiçəklilər fəsiləsinin bitkiləri morfoloji cəhətdən olduqca müxtəlifdir. Yarpaqları sadə və ya mürəkkəb, saplı və ya sapsız, dişli və ya hamar kənarlı ola bilər. Meyvələri əsasən toxumcuq (achene) tiplidir və tez-tez xırda tüklərlə örtülür, küləklə yayılmalarına kömək edir. Bu fəsiləyə daxil olan bəzi növlərin meyvələri qanadlı, digərlərinin isə qarmaqlı olur. Bu da yayılma strategiyasının müxtəlifliyinə işarədir.

Tərəçiçəklilər fəsiləsinin nümayəndələri dünyanın müxtəlif iqlim zonalarında, xüsusilə mülayim və tropik bölgələrdə geniş yayılmışdır. Onlar həmçinin hündürlük baxımından da çox müxtəlifdirlər – həm dəniz səviyyəsində, həm də yüksək dağlıq ərazilərdə rast gəlinir. Bu fəsilənin əhəmiyyətli bir hissəsi dərman bitkiləri, bəziləri isə dekorativ bitki kimi yetişdirilir. Bəzi növləri isə zərərli alaq otlarıdır. Məsələn, günəbaxan, kəklikotu, qərənfil, xiyarotu, və s. bu fəsiləyə aiddir.

Etimoloji cəhətdən "tərəçiçəklilər" termini bitkilərin çiçəklərinin başcıq şəklində olması ilə əlaqədardır. Bu, başcıqların tərəfə doğru əyilmiş, yaxud yanaşmış görünüşünə işarədir. Elmi adı olan Asteraceae isə "ulduz" mənasını verən yunan sözündən əmələ gəlmişdir və çiçəklərin ulduzvari formasını ifadə edir. Compositae isə "bir-birinə qarışmış" deməkdir və başcıqdakı çoxlu kiçik çiçəklərin birləşmiş görünüşünü vurğulayır.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz