Tərki-dünyalıq sözü, Azərbaycan dilində, dünyanın maddi nemət və ləzzətlərindən, şövq və əyləncələrindən könüllü olaraq imtina edərək, ruhani həyata, o dünyanın qayğılarına yönəlməyi bildirir. Bu, sadəcə olaraq dünyadan uzaqlaşmaq deyil, əslində, dünyəvi ehtiraslardan, istəklərdən və bağlardan azad olmaq, ruhsal təkamülə yönəlmiş bir həyat tərzi qəbul etmək deməkdir.
Etimoloji baxımdan, söz iki hissədən ibarətdir: "tərki" (burada "tərk etmək" mənasında) və "dünyalıq" (dünyaya aid olan, dünyəvi). Beləliklə, "tərki-dünyalıq" "dünyəviliyi tərk etmək" mənasını verir. Bu, fəlsəfi və dini baxımdan müxtəlif mənalar kəsb edə bilir. Misal üçün, sufizm və digər mistik təriqətlər üçün tərki-dünyalıq, ruhani kəmalə çatmaq yolunda mütləq bir mərhələdir.
Tərki-dünyalıq anlayışı, asketizm və münzəvilik anlayışları ilə sıx bağlıdır, lakin onlardan fərqlənir. Asketizm daha çox özünü intizam etmə, fiziki və ya ruhani cəhətdən özünü məhdudlaşdırma üzərində qurulmuş bir həyat tərzi olaraq qəbul edilir. Münzəvilik isə insanların cəmiyyətindən uzaqlaşmaq, tək yaşamaq mənasını verir. Tərki-dünyalıq isə bu iki anlayışı özündə birləşdirərkən, daha geniş bir məna kəsb edir; dünyaya bağlılıqdan, maddi istəklərdən tamamilə azad olmağı, ruhani məqsədlərə yönəlməyi ifadə edir.
Cümlə içində işlənməsinə nümunələr:
- Onun həyatı tam bir tərki-dünyalıq nümunəsi idi.
- Dini lider tərki-dünyalıq həyatını təbliğ edirdi.
- Bu filosofun əsərləri tərki-dünyalıq fəlsəfəsinin əsasını təşkil edir.
- O, dünyəvi var-dövlətdən əl çəkərək, tərki-dünyalıq yolunu seçdi.