Təzim (ər. تَزِيْم - təzim) sözü ərəb mənşəli olub, “baş əyərək hörmət göstərmək, ehtiram bildirmək” mənalarını əhatə edir. Lüğətlərdə sadəcə “baş əyərək salam vermək” kimi izah olunmasına baxmayaraq, bu izah mənasının tamlığını əks etdirmir. Təzim sadəcə bir baş əymə hərəkəti deyil, həm də hörmət, ehtiram və itaət ifadə edən bir davranışdır. Sözün işlənməsindən asılı olaraq, müxtəlif kontekstlərdə müxtəlif nüanslar əldə edə bilər.
Təzim, yalnız baş əyməkdən ibarət deyil; bədənin mövqeyi, mimika və bədənin dilindən də asılı olaraq, müxtəlif dərəcələrdə hörmət ifadə edə bilər. Məsələn, aşağı sinif və ya aşağı statuslu bir şəxsin yüksək statuslu bir şəxsə təzimi, sadəcə bir baş əyməkdən çox daha dərin bir hörmət və itaət ifadə edir.
“Təzim etmək” ifadəsi bir neçə mənada işlənə bilər:
- Baş əymək, salam vermək: “Qonaqlar qoca kişiyə təzim etdilər.” Bu cümlədə təzim, sadə bir salamlaşma və hörmət ifadə edir.
- Hörmət və ehtiram göstərmək: “O, böyüklərə həmişə təzim edirdi.” Bu cümlədə təzim, sadəcə bir hərəkətdən deyil, dərin bir hörmət və ehtiram duyğusundan bəhs edir.
- İtaət etmək, boyun əymək: “Qədim dövrlərdə hökmdarlara qarşı təzim edilməsi vacib idi.” Bu cümlədə təzim, itaət və boyun əymə anlamını daha güclü şəkildə ifadə edir.
Beləliklə, təzim sözünün mənası statik deyildir və kontekstə bağlı olaraq müxtəlif mənalar kəsb edə bilir. Sadə bir baş əymə hərəkətindən tutmuş, dərin hörmət, ehtiram və itaətə qədər geniş bir məna spektrini əhatə edir.