Tıxaclamaq (f.): Bu fe'l, bir dəliyin, boşluğun və ya qabın ağzının tıxacla, mantarla, qapaqla və ya oxşar bir şeylə möhkəm bağlanması, örtülməsi mənasını verir. Əsasən maye və ya qazların sızmasının qarşısını almaq məqsədilə istifadə olunur. "Tıxaclamaq" fe'li, tıxacın materialından asılı olmayaraq, hər hansı bir əşyanın müəyyən bir boşluğu tam və möhkəm şəkildə doldurması və bağlaması prosesini ifadə edir.
Mənşəyi: "Tıxaclamaq" fe'li, "tıxac" sözündən törəmişdir. "Tıxac" sözü isə, əşyanın boşluğu doldurma və bağlama xüsusiyyətini ifadə edən köhnə türk leksikasına aid bir sözdür. "Tıx-" morfeması sıxma, doldurma mənasını verir, "-aq" isə fe'l şəkilçisidir. Beləliklə, "tıxaclamaq" sözü "sıxaraq bağlamaq" mənasını tam olaraq əks etdirir.
Fərqli Cümlələrdə İşlənməsi:
* Şüşəni yaxşıca tıxacladı, ki, içindəki şirə tökülməsin. (Burada "tıxaclamaq" hər hansı bir qapaq və ya tıxac vasitəsi ilə bağlama mənasında işlənmişdir.)
* Sənədləri tıxaclayıb qutunun içinə qoydu. (Burada "tıxaclamaq" sıx doldurma, əşyaları bir yerə yığışdırma mənasında istifadə olunmuşdur. Bu mənada, "tıxac" əşyalarla dolmuş boşluğun özünü ifadə edir.)
* Yolu avtomobillər tıxaclamışdı. (Bu, məcazi mənada işlənmədir. "Tıxaclamaq" burada yolun hərəkət üçün bağlandığını, hərəkətin mane olduğunu bildirir.)
* Qabın ağzını pambıqla tıxacladı. (Burada tıxac konkret olaraq göstərilməsə də, boşluğu dolduraraq bağlama mənası açıqdır.)
Sinonimləri: Probkalamq, bağlamaq, örtmək, möhürləmək, (məcazi mənada) tıxanmaq, dolmaq.
Antonimi: Açmaq, boşaltmaq.