Tıxaclı sifəti, əsasən, bir şeyin ağzının tıxacla bağlanmış və ya tıxacla təchiz olunmuş olduğunu bildirir. Lüğətlərdəki "ağzı tıxacla bağlanmış, tıxacı olan; probkalı" tərifi, sözün əsas mənasını əhatə etsə də, onun istifadə dairəsini tam əks etdirmir. "Tıxaclı" sözü, daha geniş mənada, hər hansı bir boşluğun, qabın və ya açılışın tıxac vasitəsilə bağlanmasını və ya bağlanma imkanını ifadə edir. Bu, sadəcə şüşə qablar üçün deyil, həmçinin şüşələr, qutular, çəlləklər, borular və s. kimi müxtəlif əşyalar üçün də istifadə oluna bilər. "Probkalı" sinonimi, əsasən şüşə qablar üçün daha uyğun olsa da, "tıxaclı" daha geniş kontekstdə işlənir.
Sözün mənşəyi Azərbaycan dilindəki "tıxac" sözündən törəmişdir. "Tıxac" sözü, öz növbəsində, bir boşluğu bağlamaq üçün istifadə olunan əşyanı ifadə edir. "Tıxaclı"nın leksik mənası isə, bu tıxacın varlığını və funksiyasını vurğulayır. Beləliklə, "tıxaclı" sifəti, bir əşyanın konstruktiv xüsusiyyətini və ya vəziyyətini təsvir edir.
Misallar:
- "Ağzı tıxaclı litrlik şüşəni pəncərə qabağına qoydu." (Bu, lüğətdəki misala oxşar bir nümunədir və sözün əsas mənasını göstərir.)
- "Qalın tıxaclı şüşə içindəki maye uzun müddət təzə qaldı." (Burada "tıxaclı" şüşənin keyfiyyətini, mayenin təzəliyini təmin edən xüsusiyyətini vurğulayır.)
- "Laboratoriyada tıxaclı qablarda müxtəlif kimyəvi maddələr saxlanılır." (Bu cümlədə "tıxaclı" sözü müxtəlif ölçülərdəki qabların ümumi xüsusiyyətini ifadə edir.)
- "Avtomobilin benzin çəninin tıxaclı olduğunu yoxlayın." (Burada "tıxaclı" sözü təhlükəsizlik məsələsini vurğulayır.)
Yekun olaraq, "tıxaclı" sözü, sadəcə "ağzı bağlanmış" mənasından daha geniş bir mənaya malikdir və müxtəlif kontekstlərə uyğun olaraq istifadə oluna bilər. Söz, əsasən, bir şeyin tıxacla bağlanması və ya bağlanma imkanını ifadə edərək, həmin əşyanın konstruksiyasını və ya vəziyyətini təsvir edir.