izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Tikili sözü Azərbaycan dilində geniş mənada "bina", "tikintı" və ya daha ümumi şəkildə "tikilmiş hər şey" mənasında işlənir. Lüğətlərdə verilən "bina, tikinti; tikilmiş ev, bina və s." tərifi sözün əsas mənasını əhatə etsə də, onun kontekstə görə fərqli çalarlarda işlənə biləcəyini tam əks etdirmir.

Etimoloji baxımdan "tikili" sözü "tik-" fel kökünə "-li" isim şəkilçisinin artırılması ilə əmələ gəlmişdir. "Tik-" kökü "qurmaq", "yaratmaq", "bir yerə birləşdirmək" kimi mənaları ifadə edir. Beləliklə, "tikili" hər hansı bir materialdan, hər hansı bir üsulla qurulmuş, yaradılmış fiziki obyekt deməkdir. Bu obyekt ev, bina, qəsr, körpü, divar, hasar və ya hətta sadə bir quruluş ola bilər.

Misal üçün, "daş tikili" ifadəsi yalnız "daşdan tikilmiş bina" deyil, həm də "daşdan hörülmüş qəbir", "daşdan düzəldilmiş divar" və ya "daşdan inşa olunmuş qala" kimi mənaları da ehtiva edə bilər. "Tikili" sözünün mənası həmişə miqyasla bağlı deyildir. Həm kiçik bir qəbirüstü abidə, həm də böyük bir saray "tikili" adlandırıla bilər.

Verilmiş nümunə cümləsində ("[Şəhər] gözəl bir səhranın ortasında idi, yaxşı başıqübbəli") "tikili" sözü işlənməsə də, kontekstə əsasən bu sözün "şəhər" sözü ilə əvəz edilə biləcəyini və "şəhər gözəl bir səhranın ortasında idi, yaxşı başıqübbəli tikililərlə" kimi bir cümlənin mümkün olduğunu görürük. Bu halda "tikili" sözü şəhəri təşkil edən binaları, qurğuları ümumiləşdirir.

Nəticə olaraq, "tikili" sözü geniş mənalı bir sözdür və onun dəqiq mənası hər zaman kontekstə bağlıdır. Sadəcə "bina" və ya "tikintı" kimi dar mənada başa düşülməməlidir. Daha dəqiq tərif olaraq, "tikili" hər hansı bir materialdan, hər hansı bir üsulla qurulmuş və ya yaradılmış fiziki obyekt kimi tərif edilə bilər.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz