Tireoidin (yun. θυρεοειδής - thyreoeidēs - qalxanabənzər) – qalxanabənzər vəzinin qurudulmuş parenximasından (və ya əsasən onun qurudulmuş toxumasından) alınan bir dərman preparatıdır. Hazırlanmasında əsasən heyvanların (əsasən qaramalın) qalxanabənzər vəziləri istifadə olunur. Bu preparat tərkibində tiroid hormonları olan tiroksin (T4) və triyodtironin (T3) ehtiva edir. Bu hormonlar orqanizmdə əsasən maddələr mübadiləsinin tənzimlənməsində, böyümə və inkişafda, həmçinin bir çox digər fizioloji proseslərdə mühüm rol oynayırlar.
Tireoidin, qalxanabənzər vəzinin funksiyasının pozulması ilə əlaqədar xəstəliklərin müalicəsində istifadə olunur. Bu xəstəliklərə hipotiroidizm (qalxanabənzər vəzinin fəaliyyətinin azalması) və digər bəzi endokrin pozğunluqlar aiddir. Lakin tireoidin müasir tibbdə sintetik tiroid hormonları ilə əvəz olunmağa meyllidir, çünki sintetik preparatlar daha standartlaşdırılmış tərkibə və dozalara malikdirlər. Bu, müalicənin daha dəqiq və effektiv olmasını təmin edir. Heyvan mənşəli preparatlar isə potensial allergen və ya yoluxucu agentlərin daşıyıcısı ola bilərlər.
Tireoidin sözünün etimologiyasına nəzər salsaq, "thyreoeidēs" sözünün "thyreos" (θυρεός - qalxan) və "eidos" (εἶδος - görünüş, forma) sözlərindən əmələ gəldiyini görərik. Bu da qalxanabənzər vəzinin formaca qalxana bənzəməsindən irəli gəlir. Beləliklə, tireoidin sözü həm dərman preparatının mənbəyini, həm də onun təsiri göstərdiyi orqanı ifadə edir.
Cümlədə nümunələr:
1. Xəstəyə hipotiroidizmin müalicəsi üçün tireoidin təyin edildi.
2. Müasir tibbdə tireoidin əvəzinə daha çox sintetik tiroid hormonları istifadə olunur.
3. Tireoidin preparatının tərkibində tiroksin və triyodtironin hormonları vardır.
4. Qalxanabənzər vəzinin qurudulmuş toxumasından hazırlanan tireoidin, müəyyən hallarda hələ də istifadə oluna bilər.