izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Tirələnmək felinin Azərbaycan dilindəki mənası, sadəcə "dəstələrə, bloklara ayrılmaq"dan daha geniş və çoxşaxəlidir. Lüğətlərdəki qısa izah, sözün əsl mənasını tam əks etdirmir. Tirələnmək, əsas etibarilə, bir qrupun və ya kütlənin müəyyən sayda kiçik qruplara, dəstələrə, bloklara, bölünməsini, parçalanmasını ifadə edir. Bu parçalanma prosesi, adətən, müəyyən bir məqsəd, fikir ayrılığı, qarşıdurma və ya münaqişə nəticəsində baş verir. Ayrılma prosesi fiziki olaraq (məsələn, əsgərlərin bölüklərə ayrılması) və ya məcazi olaraq (məsələn, ictimai bir qrupun ideoloji fərqlərə görə fərqli qruplara bölünməsi) baş verə bilər.

Sözün etimologiyasına nəzər salsaq, "tir" kökünün "dəstə, yığın, toplu" mənasını daşıdığını görərik. "-lən-" əlavəsi isə prosesi, hərəkəti ifadə edir. Beləliklə, "tirələnmək" "dəstələrə ayrılmaq, yığın-yığın olmaq, qruplara bölünmək" mənasını daha dolğun şəkildə əks etdirir. Sadəcə "bloklara ayrılmaq" ifadəsi tirələnmənin tam mənasını verməsə də, ümumi mənzərəni qismən əks etdirir.

Misal olaraq verilən cümlədə ("Səs-küy qopdu. Xırmançılar tirələnib tərəfbətərəf oldular. S.Rəhimov") "tirələnmək" feli xırmançıların bir-birindən ayrı düşməsini, qarşıdurma və ya fikir ayrılığı nəticəsində tərəflərə bölünməsini ifadə edir. Burada fiziki ayrılma ilə yanaşı, bir-birinə qarşı olan tərəflərin meydana çıxması da vurğulanır. Başqa bir nümunə olaraq, "İnsanlar fərqli siyasi baxışlara görə tirələndi" deyə bilərik. Bu cümlədə fiziki ayrılma yox, ideoloji fərqlərə görə qruplaşma, fərqli siyasi dəstələrə bölünmə əks olunur.

Nəticə olaraq, "tirələnmək" felinin mənası sadəcə "dəstələrə, bloklara ayrılmaq" deyil, müxtəlif səbəblərə görə baş verən qrupun parçalanması, dəstələrə, bloklara, tərəflərə bölünmə prosesini ifadə edir. Bu proses həm fiziki, həm də məcazi mənada baş verə bilər və kontekstə görə mənası daha da dəqiqləşir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz