Tirli sifəti, əsasən memarlıq və inşaat terminologiyasında istifadə olunan bir söz olub, "tiri (tirləri) olan", "üstünə tir qoyulmuş" və ya "tir dayağı olan" mənalarını ehtiva edir. Daha geniş izah etmək üçün, "tirli"nin bir neçə nüansı olduğunu qeyd etmək lazımdır.
Birincisi, "tirli" sözü əsasən bir konstruksiyanın, məsələn, damın, tavanın və ya körpünün, tirlər vasitəsilə dəstəkləndiyini ifadə edir. Məsələn, "tirli dam" deyərkən, damın çəkisini daşıyan və onun formasını saxlayan tir sisteminin mövcudluğunu vurğulayırıq. Bu kontekstdə "tirli" sözü, konstruksiyanın möhkəmliyini və dayanıqlığını ifadə edir.
İkincisi, "tirli" sözü bəzən daha geniş mənada, hər hansı bir şeyin "tirlər vasitəsilə birləşdirilməsini" və ya "tirlər ilə gücləndirilməsini" ifadə edə bilər. Məsələn, "tirli qapı" deyərkən, qapının çərçivəsinin və ya qapı yarpağının tirlərlə möhkəmləndirildiyini nəzərdə tuta bilərik. Bu halda, "tirli" sözü, konstruksiyanın davamlılığını və möhkəmliyini ifadə edir.
Üçüncüsü, "tirli" sözünün etimoloji kökü "tir" sözündəndir. "Tir" sözü isə köhnə türkcə kökənli olub, "dəstək", "dayağ", "sütun" mənalarını verir. Beləliklə, "tirli" sözü də bu mənalarla sıx bağlıdır və bir konstruksiyanın dəstəklənmə üsulunu ifadə edir.
Cümlədə necə işlənməsinə nümunələr:
- Qədim evin tirli damı əsrlər boyu möhkəm qalmışdı.
- Yeni inşa edilən körpünün tirli konstruksiyası yüksək dayanıqlıq göstərir.
- O, qapının tirli çərçivəsini diqqətlə araşdırdı.
Yekun olaraq, "tirli" sözü, bir konstruksiyanın tirlərlə dəstəklənməsini və ya gücləndirilməsini ifadə edən bir sifətdir və memarlıq, inşaat və digər texniki sahələrdə istifadə olunur.