Titrətmə-qızdırma sözü Azərbaycan dilində geniş yayılmış bir termin olub, əsasən malyariya xəstəliyinin əsas simptomunu ifadə edir. Lüğətlərdə sadəcə "titrəmə, qızdırma" kimi qısa bir izah verilmiş olsa da, bu terminin daha ətraflı bir şərhinə ehtiyac vardır.
Mənşəcə, "titrətmə" sözü "titrəmək" fellərinin məsdər formasından əmələ gəlmişdir. "Titrəmək" isə bədənin istər-istəməz, ritmik və tez-tez əzələ hərəkətləri ilə müşayiət olunan sarsıntılı vəziyyətini bildirir. "Qızdırma" isə bədən temperaturunun normal həddən yüksək olması, yəni piroksizm halını ifadə edir.
Mənası, "titrətmə-qızdırma" ifadəsi, malyariya xəstəliyində müşahidə olunan xarakterik dövri simptomları - bədənin titrəməsi və bədən temperaturunun yüksəlməsini birlikdə bildirir. Bu, xəstəliyin parazitlərin qanda yayılması və qaraciyərə təsiri nəticəsində meydana gələn bioloji proseslərlə əlaqədardır. Yəni, sadəcə "titrəmə" və "qızdırma"nın bir yerdə olmasını deyil, xüsusilə malyariya xəstəliyində müşahidə olunan spesifik bir simptom kompleksini ifadə edir.
Cümlədə işlənmə nümunələri:
- Xəstə güclü titrətmə-qızdırmadan əziyyət çəkirdi.
- Həkim dərhal malyariyanın əsas əlaməti olan titrətmə-qızdırmanı müəyyən etdi.
- Titrətmə-qızdırma əlamətləri müşahidə olunarsa, dərhal həkimə müraciət etmək lazımdır.
- Yüksək temperatur və davamlı titrətmə-qızdırma malyariya xəstəliyinin əsas göstəricilərindəndir.
Qeyd edək ki, bəzi hallarda "titrətmə-qızdırma" digər xəstəliklərdə də müşahidə oluna bilər, lakin malyariya üçün xarakterik bir əlamət kimi tanınır. Ona görə də bu terminin istifadəsi zamanı kontekstə diqqət yetirilməlidir.