Tox2 (sifət) Azərbaycan dilində rəng adlarının qarşısına gələrək onların tündlük dərəcəsini bildirən bir ön şəkilçidir. Başqa sözlə, "tox" sözü bir rəngin daha qaranlıq, daha doymuş, daha intensiv olduğunu ifadə edir. Əsasən, təbii rənglər üçün işlənir və rəngin zəif və ya solğun deyil, əksinə, güclü və dərin olduğunu vurğulayır.
Mənası baxımından "tünd" sözü ilə sinonim olsa da, "tox" daha çox təbii rənglərə, xüsusən də bitki və meyvə rənglərinə aid edilir. Məsələn, "tünd qırmızı" daha geniş bir mənada işlənərkən, "tox qırmızı" daha çox almanın, qırmızı gülün və ya digər təbii mənbədən əldə edilən bir qırmızı rəngin dərin və doymuş tonunu bildirir. "Tünd" daha süni rəngləri də ifadə edə bilər (məsələn, tünd yaşıl boya).
Etimoloji baxımdan, "tox" sözünün bu mənada necə yaranması tam aydın deyil, lakin ehtimal olunur ki, bu məna əşyanın rənginin intensivliyini, sıxlığını, və ya o rəngin materiala nə dərəcədə hopmuşluğunu ifadə etməkdən qaynaqlanır. Yəni, rəng o qədər dərindir ki, sanki o materiala “toxunmuşdur”.
Cümlədə işlənmə nümunələri:
- Tox qırmızı almalar payızda yetişir.
- Paltarının tox yaşıl rəngi diqqətimi cəlb etdi.
- Qızıl payızda tox narıncı yarpaqları ağacları bəzəyirdi.
- Tox qəhvəyi gözləri var idi.
Göründüyü kimi, "tox" sözü müxtəlif rəng adları ilə birlikdə işlənilərək onların intensivliyini və dərinliyini ifadə edir. Bu mənada, "tox" Azərbaycan dilinin koloritik (rənglərlə bağlı) ifadə imkanlarını zənginləşdirən bir vasitədir.