Toxluq1 (is.) Azərbaycan dilində "tox olma" halını, yəni ac olmamanın əksini bildirən bir sözdür. Əsas mənası fiziki doyma, yeyib-içib qarnın doyuncaya qədər yemək yemək vəziyyətidir. Belə ki, "toxluq" sözü "aclıq" sözünün antonimidir və fərdin fiziki ehtiyaclarının tam ödənilməsini ifadə edir. "Toxluq" sözünü istifadə edərkən, bir insanın yalnız qida baxımından deyil, həmçinin, istənilən mənada doyunca, yetərincə təmin olunmuş olduğunu ifadə etmək olar. Məsələn, "məlumat toxluğu", "əyləncə toxluğu" kimi ifadələr də işlənə bilər.
Ancaq "toxluq" sözünün mənası yalnız fiziki doyma ilə məhdudlaşmır. Metaforik mənada, "toxluq" bol-bol olması, artıqlıq, sərvət, zənginlik və ya müəyyən bir şeyin çoxluğu mənasında da işlənə bilər. Misal üçün, "torpaq toxluğunda bitkilər yaxşı böyüyür" deyəndə, torpağın qida maddələrinə zəngin olması nəzərdə tutulur. Yaxud "toxluq həyat sürür" deyərkən, insanın maddi cəhətdən rahat həyat sürdüyünü ifadə edirik. Bu mənada, "toxluq" sözü "bolluq", "sərvət", "bolçuluq" kimi sözlərlə sinonim kimi işlənə bilər.
Verilən nümunə cümləsində ("Yaxşılıq, yamanlıq, toxluq və aclıq məfhumlarına qarşı yenə yad və laqeyd idim") "toxluq" sözü daha geniş mənada, həyatın müxtəlif tərəflərinə qarşı laqeyd münasibət ifadə etmək üçün işlədilib. Burada, "toxluq" fiziki doymanı deyil, həyatın müsbət və mənfi tərəflərinə qarşı dəyərləndirmə və qəbul etmə mərhələsinin olmamasını bildirir. Bu mənada, sözün mənası genişlənir və fəlsəfi bir çalar qazanır.
Qeyd etmək lazımdır ki, "toxluq" sözünün etimologiyası türk dillərindən gəlir və "tox" felindən törəmədir. "Tox" felinin əsas mənası "doymaq" olmaqla yanaşı, "dolu olmaq", "zəngin olmaq" mənalarında da işlənir. Bu da "toxluq" sözünün məna çalarlarının müxtəlifliyini izah edir.