Torpaqsız sifəti, əsasən, torpaq mülkiyyətinə malik olmaması mənasını ifadə edir. Lüğətlərdə sadəcə "torpağı olmayan" kimi tərif olunsa da, daha geniş və dəqiq bir izah vermək mümkündür. Bu sözün mənası kontekstdən asılı olaraq müxtəlif nüanslar daşıya bilər. Məsələn, "torpaqsız kəndli" ifadəsi sadəcə torpaq sahibi olmayan kəndlini deyil, həm də sosial-iqtisadi baxımdan zəif, torpaqdan asılı olaraq yaşayan və buna görə də həyat səviyyəsi aşağı olan kəndli təbəqəsini ifadə edir.
Etimoloji baxımdan "torpaq" sözü türk dillərindən gəlmişdir və əkinçilik üçün yararlı olan yer, sahə mənasını verir. "Sız" isə mənfi əlavədir və "olmayan", "məhrum olan" mənasını ifadə edir. Beləliklə, "torpaqsız" sözü "torpaqdan məhrum olan" mənasını tam olaraq əks etdirir.
Cümlədə işlənməsinə baxaq: "Torpaqsız fermerlər dövlətdən dəstək gözləyirlər." Bu cümlədə "torpaqsız" sözü fermerlərin torpağa sahib olmamasından əlavə, onların iqtisadi cəhətdən zəif və dövlət dəstəyinə ehtiyacı olan bir qrup olduğunu vurğulayır. Başqa bir nümunə: "Torpaqsız əhalinin sayı son illərdə azalıb." Bu cümlədə isə "torpaqsız" sözü statistik bir anlayış kimi işlənir və torpaq sahibi olmayan insanların ümumi sayına işarə edir.
Qısaca olaraq, "torpaqsız" sözü sadəcə "torpağı olmayan" deyil, həm də sosial-iqtisadi məhrumiyyəti, torpaq mülkiyyətinin olmamasının yaratdığı asılılığı və həyat səviyyəsinin aşağılığını ifadə edən daha geniş mənaya malikdir. Onun işlənməsi kontekstdən, danışılan və ya yazılan mətnin məzmunundan asılı olaraq dəyişir.