izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Tövbəli sifətinin Azərbaycan dilindəki mənası, sadəcə "tövbə etmiş" kimi qəbul edilməməlidir. Lüğətlərdəki "tövbə etmək, bir işi görməyəcəyinə and içmiş, söz vermiş andlı" tərifi qismən doğru olsa da, tam mənzərəni əks etdirmir. Tövbəli sözü, daha çox tövbənin nəticəsini, tövbədən sonra özünü göstərən xüsusiyyətləri ifadə edir. Yəni, yalnız bir işə görə tövbə etmiş deyil, həmin işdən əl çəkib, həmin əməlin təkrar olunmaması üçün özünü dəyişmiş, özünü tənzimləmiş, gələcəkdə onu etməyəcəyinə qətiyyətlə söz vermiş və bu qətiyyəti həyatında əks etdirən bir insana aiddir.

Sözün etimologiyasına nəzər salsaq, "tövbə" fars mənşəlidir və "peşman olmaq, günahlardan əl çəkmək" mənasını verir. "Li" isə sifət bildirən şəkilchidir. Beləliklə, "tövbəli" sözü "tövbə etmiş olan" mənasını daşıyır, amma bu məna sadəcə keçmişdə edilmiş bir hərəkəti deyil, həmin hərəkətin təsirini, dəyişmiş davranışı və gələcək üçün qəbul edilmiş yeni bir həyat tərzinin göstəricisi kimi də başa düşülməlidir.

Misal üçün, verilən cümlədəki "Sevdim mollaxana ilə arvada tövbəlidir" ifadəsində "tövbəli" sözü, mollaxana və arvadla olan əlaqəsindən tövbə etmiş və bundan sonra belə əlaqələrə girməyəcəyinə söz vermiş birini təsvir edir. Bu, sadəcə bir tövbə hərəkəti deyil, həyat tərzində baş vermiş dəyişikliyi ifadə edir.

Başqa bir nümunə olaraq, "O, içki içməkdən tövbəlidir" cümləsini götürək. Bu cümlə, şəxsin keçmişdə içki içdiyini və bundan tövbə etdiyini, indi isə içki içməməsi üçün özünü nizamladığını göstərir. Yəni, yalnız tövbə etməsi deyil, içki içməkdən tamamilə əl çəkməsi və bu hərəkətdən uzaq durması nəzərdə tutulur.

Nəticə olaraq, "tövbəli" sözünün mənası, yalnız tövbə etmək deyil, həm də tövbədən sonra əməl və davranışlarda baş verən dəyişikliyi, özünü nizamlamağı, əvvəlki pis əməllərdən daimi uzaqlaşmağı əhatə edir. Bu söz, tövbənin səmimiyyətini və davamlılığını ifadə edən bir sifətdir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz