izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Tribunal [lat. tribunal] sözü latın dilindən mənşəli olub, əslində “kürsü”, “hakim kürsüsü”, “məhkəmə yeri” mənalarını ifadə edir. Ancaq müasir Azərbaycan dilində əsasən məhkəmə orqanı kimi başa düşülür.

Müasir istifadədə tribunal, xüsusilə də hərbi və ya çox ağır mülki cinayətlərə baxan fövqəladə xarakterli bir məhkəmə orqanını ifadə edir. Bu mənada tribunal adi məhkəmələrdən fərqlənir, çünki adətən xüsusi vəziyyətlərdə, məsələn, müharibə zamanı və ya geniş miqyaslı cinayətlərə görə yaradılır. Bu, onun səlahiyyətlərinin genişliyi və qərarlarının əhəmiyyəti ilə də əlaqədardır.

“Hərbi tribunal” ifadəsi, hərbi cinayətlərin araşdırılması və mühakimə olunması üçün yaradılmış xüsusi bir hərbi məhkəməni göstərir. Mülki tribunal isə adətən, adi məhkəmələrin öhdəsindən gələ bilmədiyi mürəkkəb və ya geniş miqyaslı mülki cinayətlərə (məsələn, dövlət çevrilişi cəhdləri, terrorizm aktları və s.) baxır. Bu məhkəmələr yüksək səviyyəli hakimlərdən ibarət olur və qərarları xüsusi əhəmiyyət daşıyır.

Tribunal sözü, həmçinin məcazi mənada, hökm verən, qərar qəbul edən yüksək səlahiyyətli bir qrup və ya qurum üçün də işlədilə bilər. Məsələn, "ictimai rəy tribunalı" ifadəsi ictimai fikrin gücünü və onun hər hansı bir hadisəyə münasibətini ifadə edir. Bu istifadədə, tribunal sözü həqiqi bir məhkəmə deyil, daha çox rəy bildirən və qiymətləndirmə aparan qüvvə kimi təsəvvür edilir.

Qısaca olaraq, tribunal sözü özünün əsas mənası olan “məhkəmə kürsüsü”ndən çıxaraq, müasir dilə xüsusi vəziyyətlərdə yaradılan fövqəladə məhkəmələr və ya qərar verən qurumlar kimi daxil olmuşdur və həm həqiqi, həm də məcazi mənalarda işlədilir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz