izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Tuluq sözü Azərbaycan dilinin zəngin leksikasında xüsusi yer tutur və əsasən süd məhsullarının, yağın və digər mayelərin saxlanması və daşınması üçün istifadə edilən bir qabın adını bildirir. Etimalogiyası "tulu" kökündən törəyərək "dolu", "tamamlanmış" mənalarını ifadə edən köhnə bir sözlə əlaqəlidir. Belə ki, tuluq həcmi ilə dolmuş bir qab kimi qəbul edilmişdir.

Lüğətlərdə sadəcə "aşılama ilə hazırlanmış bütöv qoyun və ya keçi dərisi" olaraq izah edilməsinə baxmayaraq, tuluğun hazırlanması prosesi daha mürəkkəbdir. Bu proses əvvəlcə heyvan dərisinin yaxşıca təmizlənməsi, sonra isə xüsusi üsulla aşılanması və qurudulması ilə başlanır. Aşılama prosesi dərinin uzun müddət möhkəm və suya davamlı olmasını təmin edir. Qurudulduqdan sonra dərinin ağzı tikilərək ya da bağlanaraq tuluq formasını alır. Materialın növünə (qoyun, keçi) və hazırlanma texnikasına görə tuluqların həcmi və formasında fərqlər ola bilər.

Tuluq sadəcə bir qab deyil, həm də Azərbaycanın kənd həyatının, ənənələrinin və mədəniyyətinin ayrılmaz bir hissəsidir. Əsrlər boyu kənd təsərrüfatında, xüsusən də heyvandarlıqda geniş istifadə olunmuş, süd, qatıq, yağ, sürə və digər maye məhsulların saxlanması və daşınmasında mühüm rol oynamışdır. Tuluqların həm də köçəri həyat tərzində əhəmiyyəti böyük olmuşdur, çünki onlar çox praktik və rahat daşınma vasitəsi idi.

Müasir dövrdə tuluqlar ənənəvi həyat tərzinin bir simvolu olaraq qalmaqla yanaşı, bəzən bədii sənət əsərləri kimi də istifadə edilir. Onlar bəzədilərək turizm məhsulu kimi də satılır, beləliklə Azərbaycanın mədəni irsinin təbliğinə töhfə verirlər. Cümlədə nümunə olaraq: "Nənəm südü tuluqda saxlayırdı." və ya "O, dolu tuluğu çiyinlərində daşıyırdı." deyə bilərik.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz