Tumlama (tumlamaq felindən törəmiş isim): "Tumlamaq" feli kökünə əsasən, bu söz əsasən bir şeyi bir yerə sıxışdırmaq, basdırmaq, içəriyə doğru itələmək mənasını verir. Ancaq istifadə sahəsindən asılı olaraq mənası müxtəliflik göstərə bilər.
Məna nüansları: Tumlama sözü, kontekstdən asılı olaraq aşağıdakı mənaları ifadə edə bilər:
1. Fiziki sıxışdırma: Bir şeyi, məsələn, torpağı, məhsulu, yeməyi, bir qaba, çuxura və ya başqa bir yerə sıxışdırmaq, basdırmaq, içəriyə doğru itələmək hərəkəti. Misal: Bağban tərəvəzləri yerdəki çuxurlara tumladı. Taxta parçasını divarın içərisinə tumladı.
2. Metaforik sıxışdırma: Bir şeyi məcburi olaraq bir yerə yerləşdirmək, sıxışdırmaq, qəbul etdirmək mənasını da verə bilər. Bu halda, fiziki bir sıxışdırma olmur, ancaq situasiyanın məcburiyyətini ifadə edir. Misal: Onu kiçik bir otağa tumladıq. Sözləri boğazına tumlandı. (Yəni, danışmağa imkan vermədilər).
3. Yığcam şəkildə yerləşdirmə: Bir çox şeyi bir-birinə yaxın, sıx şəkildə yerləşdirmək. Misal: Meyvələri səbətə tumladı. Kitabları rəfdə tumladı.
Etimologiya: Söz, türk dillərində geniş yayılmış "tum-" kökünə əsaslanır. Bu kök, "dolmaq", "doldurmaq", "sıxmaq", "basmaq" kimi mənaları ifadə edir. "Tumlamaq" feli də bu məna ailəsinə daxildir.
Sinonimlər: Tumlama sözünün sinonimləri kontekstdən asılı olaraq dəyişir. Bəzi hallarda "sıxmaq", "basdırmaq", "itələmək", "yerləşdirmək", "dolduqmaq" kimi sözlər onun əvəzinə işlənə bilər. Ancaq hər zaman tam sinonim deyil, çünki tumlamada bir qədər daha məcburiyyət və sıxışdırma elementi ön plana çıxır.
Antonimlər: Tumlamanın tam əksini bildirən bir söz yoxdur. Ancaq kontekstdən asılı olaraq, "yaymaq", "səpələmək", "açmaq", "boşaltmaq" kimi sözlər onun əks mənasını ifadə edə bilər.