izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Turşuma (turşumaq felindən törəmiş isim) sözü Azərbaycan dilində əsasən iki əsas mənada işlənir. Birinci mənada turşuluq dərəcəsini, bir şeyin nə dərəcədə turş olduğunu bildirir. Bu mənada "meyvənin turşuması yüksəkdir", "şorabın turşuması dadına əlavə bir ləzzət qatmışdı" kimi cümlələrdə işlənərək miqdarı ifadə edir. Bu məna, "turşuluq" sözü ilə sinonim, lakin daha konkret, hissi bir ifadədir. "Turşuluq" daha çox elmi, obyektiv bir təsvirə malik ikən, "turşuma" daha çox subyektiv, dad duyğusuna əsaslanan bir təsvir verir.

İkinci mənada isə "turşuma" daha geniş bir mənaya malik olur: bir şeyin xoşagəlməz, əsəbi, acı bir hala gəlməsi, əhval-ruhiyyənin pozulması, ümumiyyətlə pis bir vəziyyətə düşməsi mənalarını ehtiva edir. Bu mənada "işlərin turşuması onu çox narahat edirdi", "ailədəki mübahisələrdən sonra münasibətlərin turşuması hiss olunurdu", "səhər hava şəraitinin turşuması ruh halımızı korladı" kimi cümlələrdə işlənir. Bu mənada "turşuma" sözü "pisləşmə", "pozulma", "söykənmişlik", "qıcıqlanma" kimi sözlərlə sinonim ola bilər, ancaq bu sözlərin ifadə etdiyi mənadan daha incə, daha çox emosional bir rəng daşıyır.

Etimalogiyasına gəldikdə, "turşuma" sözü "turşumaq" felindən törəyərək -ma isim əlavəsi ilə formalaşmışdır. "Turşumaq" feli isə kökü türk dillərində geniş yayılmış olan "turş" sözündəndir. Bu kök, əsasən turş dadı, əsəbiliyi, qıcıqlanmanı ifadə edir. Beləliklə, "turşuma" sözünün həm dadla, həm də əhval-ruhiyyə ilə bağlı mənaları bu etimoloji mənşədən irəli gəlir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz