Tüfəng (türk. tüfeng < fars. tufəng <ərəb. ṭufanğ "tufandan" sözündən törəmişdir; bəzi mənbələrə görə, isə "təpədən atılan" mənasını verir) - əl ilə tutulub, atılan, uzun və ya qısa lüləli odlu silah növüdür. Terminin əsas mənası, şarj edilərək güllə atmaq üçün istifadə edilən, daşıma asanlığı nəzərə alınaraq, nisbətən kiçik ölçülərdə hazırlanmış fərdi, portativ silahı ifadə edir. Müxtəlif növ tüfənglər mövcuddur: ov tüfəngləri, hərbi tüfənglər, idman tüfəngləri, snayper tüfəngləri və s. Bu silahların lülələrinin uzunluğu, kalivri (güllənin diametri), mexanizmləri (məsələn, avtomat, yarım-avtomat, pompalı) və atəş sürətləri bir-birindən fərqlənə bilər.
Tüfəng sözü, yalnız silahın özünü deyil, həm də onunla əlaqədar hərəkətləri də ifadə edə bilər. Məsələn, "tüfəng atmaq" ifadəsi tüfəngdən atəş açmaq mənasını verir. "Ov tüfəngi", "qoşalülə tüfəngi" kimi ifadələr müxtəlif növ tüfəngləri təsvir edir. "Tüfəng doldurmaq" ifadəsi isə silahı atəşə hazırlamaq prosesini bildirir.
Tarixən, tüfəngin həm hərbi əhəmiyyəti, həm də ovçuluqda tətbiqi önəmli rol oynamışdır. Müasir dövrdə isə müxtəlif növ tüfənglər hərbi əməliyyatlarda, polis fəaliyyətində, ovçuluqda, idmanda və hətta bədii ədəbiyyatda geniş istifadə olunur. "Bəxtiyar tüfəngi doldurub qalxdı; zilləyib gözü" cümləsində olduğu kimi, ədəbiyyatda tüfəng, həm hərəkət, həm də gərginlik ifadə vasitəsi kimi işlədilir. Sözün konteksti onun mənasının dəqiq anlaşılmasına kömək edir.