Tükənməz sifəti, əsas mənası olaraq "tükənməyən", "bitməyən", "sonsuz" mənalarını ifadə edir. Lüğətlərdə qeyd olunan "bitməz", "qurtarmayan", "qurtarmaz", "çox", "saysız-hesabsız" kimi sinonimlər, tükənməzliyin müxtəlif aspektlərini və intensivlik dərəcələrini vurğulayır. "Çox" və "saysız-hesabsız" daha çox miqdarı ifadə edərkən, "bitməz", "qurtarmayan" və "qurtarmaz" isə prosesin davamlılığını və tükənmə ehtimalının olmamasını bildirir.
Etimoloji baxımdan, "tükənməz" sözü "tükənmək" fellərinin mənfi sifət şəkilçisi ilə (-məz) birləşməsindən əmələ gəlir. "Tükənmək" isə "tükənmək" feli "tükən-mək" kimi iki hissəyə ayrılır. "Tükən-" kökü, əşyanın azalması, yox olması mənasını verir. "-mək" isə fellərə mənsubiyyət bildirən şəkilçidir. Beləliklə, "tükənməz", "azalmayan", "yox olmamayan" mənalarını da özündə əks etdirir.
Tükənməz sözü müxtəlif kontekstlərdə işlədilə bilər. Məsələn, təbii sərvətlər üçün ("tükənməz enerji mənbələri", "tükənməz təbii ehtiyatlar"), insan xüsusiyyətləri üçün ("tükənməz enerji", "tükənməz səbr"), fikir və ideyalar üçün ("tükənməz ilham", "tükənməz xəyal gücü") və s. işlədilə bilər. Verilən nümunə cümləsində ("Dağlardan axıb gələn çay suyu … yaşıl bağlar üçün tükənməz bir həyat...") suyun davamlılığı və yaşıl bağlar üçün həyati əhəmiyyətini vurğulamaq üçün işlədilib. Burada "tükənməz" sözü, suyun tükənmədən davamlı axmasının sonsuzluğu və ya ən azından uzun müddət davam etməsini ifadə edir.
Qısaca olaraq, "tükənməz" sözü, bir əşyanın, hadisənin və ya keyfiyyətin tükənməyən, bitməyən, sonsuz və ya çox uzun müddət davam edən təbiətini ifadə edir. Onun mənası kontekstdən asılı olaraq, miqdar, davamlılıq və ya sonsuzluq kimi müxtəlif aspektləri vurğulaya bilər.