izahlı lüğət 1 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Tülküsifətli sözü "tülkü" və "sifətli" sözlərinin birləşməsindən əmələ gəlmiş bir sifətdir. Lüğətlərdə sadəcə "tülkü sifətinə oxşayan, tülküsima adam haqqında" ifadəsi ilə izah edilməsinə baxmayaraq, mənası daha çox təfərrüatlı şəkildə izah edilə bilər.

Sözün əsasını təşkil edən "tülkü" sözü heyvanlar aləminin nümayəndəsi olan tülkü heyvanını bildirir. Ancaq bu söz məcazi mənada da işlədilir. Tülkünün hiyləgər, qurulmuş, ağıllı və bir qədər də fırıldaqçı olması onun xarakterinin əsas xüsusiyyətləridir. Ona görə də "tülkü" sözü bəzən insanın xarakterini və ya zahiri görünüşünü təsvir etmək üçün istifadə olunur.

"Sifətli" isə "sifətə malik olan" mənasını verir. Yəni, "tülküsifətli" sözü, bir insanın tülkü ilə oxşarlıq təşkil edən sifət və ya xarakter xüsusiyyətlərinə malik olduğunu bildirir. Bu oxşarlıq həm fiziki görünüşdə (məsələn, dar, iti gözlər, uzun və nazik üz, incə yanaqlar), həm də xarakterdə (məsələn, hiyləgərlik, ağıllı oyunlar qurma bacarığı, fırıldaqçılıq) özünü göstərə bilər.

Misal olaraq verilən cümlədə ("Başının ortası dazlaşmış, tülküsifət bir adamın nitqi Tahiri yaman qəzəbləndirdi") "tülküsifətli" sözü adamın həm fiziki görünüşünü (daz başı, ehtimal ki, üzünün digər tülkü oxşar xüsusiyyətləri), həm də nitqinin xarakterini (hiyləgər, qurulmuş, Tahiri qəzəbləndirən bir nitq) ifadə edir. Bu isə sözün mənasının yalnız zahiri oxşarlıqla məhdudlaşmadığını, həm də davranış və xarakteri əhatə etdiyini göstərir.

Qısacası, "tülküsifətli" sözü, fiziki görünüşü və/və ya xarakteri ilə tülküni xatırladan, hiyləgər, ağıllı, bəzən də fırıldaqçı ola biləcək bir insanı təsvir etmək üçün işlədilir. Bu söz, sadəcə fiziki oxşarlığı deyil, həm də mürəkkəb bir məcazi mənanı ehtiva edir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz