Tüstüləndirmək felinin Azərbaycan dilindəki mənası, sadəcə "papiros, qəlyan və s. çəkərkən tüstü buraxmaq, tüstü ilə doldurmaq (bir yeri)" kimi dar mənada izah edilməkdən daha geniş və dəqiq şəkildə izah olunmalıdır. Lüğətlərdəki bu qısa izah, sözün bütün imkanlarını əhatə etmir.
Tüstüləndirmək, əsasən, bir məkanı və ya əşyanı tüstü ilə doldurmaq, tüstü ilə örtmək, tüstüləmək mənasını verir. Bu proses, müxtəlif mənbələrdən qaynaqlanan tüstü ilə həyata keçirilə bilər. Məsələn, siqaret, qəlyan, od, yanğın, fabrik tullantıları və s. nəticəsində əmələ gələn tüstü bir yeri tüstüləndirə bilər. Beləliklə, həm aktiv (siqaret çəkməklə otağı tüstüləndirmək), həm də passiv (yanğın nəticəsində evin tüstülənməsi) mənalarını ehtiva edir.
Sözün etimologiyasına nəzər salsaq, "tüstü" sözünün kökü ilə "ləndirmək" əlavəsindən ibarət olduğunu görərik. "-ləndirmək" əlavəsi bir əməli, prosesi bildirir. Beləliklə, "tüstüləndirmək" sözü "tüstü ilə doldurmaq, örtmək" mənasını ifadə edir.
Cümlə içində işlənmə nümunələri:
- Otağı siqaretlə tüstüləndiriblər, içəri girmək mümkün deyil.
- Yanğın evin hər yerini tüstüləndirmişdi.
- Fabrikin bacağından çıxan tüstü ətrafı tüstüləndirirdi.
- Qəlyan çəkməklə məkanı tüstüləndirməyin.
- Qızartma zamanı mətbəxi yağ tüstüləndirmişdi.
Göründüyü kimi, "tüstüləndirmək" sözü müxtəlif kontekstlərdə və müxtəlif tüstü mənbələri ilə əlaqədar olaraq işlədilə bilər. Lüğət mənası bu çoxcəhətliliyi əks etdirməlidir.