Uduzulmaq (məch. f.) - "Uduzmaq" felindən törəmiş məchul fe'ldir. Əsas mənası, bir oyunda, yarışmada və ya hər hansı bir rəqabət mübarizəsində məğlub olmaq, üstünlüyün itirilməsi deməkdir. Lakin bu məna, həmçinin daha geniş kontekstdə, bir şeyin itirilməsi, uğursuzluğa uğrama, məhv olma və ya əldən çıxma kimi mənaları da əhatə edir.
Etimalogiyası: "Uduzulmaq" sözü "uduzmaq" felinin məchul formada ifadəsidir. "Uduzmaq" öz kökünə görə türk dillərində geniş yayılmış "udu-" (itirmək, əldən çıxarmaq) kökünə əsaslanır. "-maq" isə fe'l şəkilçisidir. Məchul əlavə "-ıl-" (məchul əlavəsi) vasitəsilə əmələ gəlir və hərəkətin kim tərəfindən edildiyinin bəlli olmadığını, ya da vurğulanmadığını göstərir.
İstifadə nümunələri:
1. Oyun konteksti: "Şahmat oyununda uduzuldu və qalib rəqib oldu." Bu cümlədə "uduzulmaq" sözü birbaşa oyunun itirilməsini ifadə edir.
2. Geniş məna konteksti: "Mübarizədə uduzulmaq təhlükəsi var idi." Bu cümlədə "uduzulmaq" müharibə və ya rəqabətdə məğlub olma ehtimalını bildirir.
3. Məcazi məna konteksti: "İllər ərzində toplanan sərvəti uduzuldu." Bu cümlədə "uduzulmaq" sərvətin itirilməsini, yox olmağını ifadə edir. Mövzu konkret bir oyun deyil, maddi bir şeydir.
4. Fəlsəfi kontekstdə: "Mübarizədə həyatın mənasını uduzulmaq riski ilə üzləşir." Bu cümlədə "uduzulmaq" həyat məqsədinin itirilməsi, əhəmiyyətsiz hala gəlməsi anlamını daşıyır.
Qısa yekun: "Uduzulmaq" sözü sadəcə oyunlarda məğlubiyyəti deyil, daha geniş mənada bir şeyin itirilməsi, uğursuzluq, məhv olma və ya əldən çıxma kimi mənaları da əhatə edən çoxşaxəli bir mənaya malikdir. Kontekstdən asılı olaraq mənası dəyişə bilir.