Uğratma sözü, "uğratmaq" fellərinin isim halı olub, əsasən bir şeyi müəyyən bir hala, vəziyyətə, məqsədə çatdırmaq, yönəltmək, nail olmaq mənasını ifadə edir. Lüğətlərdəki qısa izahlar bu geniş mənanı tam əks etdirmir. "Uğratmaq" feli ilə birlikdə düşünəndə daha aydın olur ki, uğratma hərəkəti nəticəyə yönəlik bir prosesdir. Bu nəticə müsbət və ya mənfi ola bilər.
Məsələn, "məhsuldarlığın uğratılması" ifadəsi məhsuldarlığın artırılması, yüksəldilməsi kimi müsbət bir nəticəni bildirir. Halbuki, "şəhəri dağıntılara uğratması" ifadəsi isə şəhərin dağıdılması, məhv edilməsi kimi mənfi bir nəticəni ifadə edir. Burada "uğratma" prosesinin özündən daha çox bu prosesin yaratdığı nəticə ön plana çıxır.
Sözün etimologiyasına nəzər salsaq, "uğratmaq" feli, türk dillərində geniş yayılmış "uğraşmaq", "uğramaq" kökündən törəmişdir. Bu kökün əsas mənası "bir işlə məşğul olmaq", "bir yerə, hala çatmaq"dır. Beləliklə, "uğratma" bir işin, prosesin müəyyən bir hala gətirilməsi, yönəldilməsi, nəticəyə çatdırılması deməkdir. Bu işin nəticəsi müsbət və ya mənfi ola bilər.
Fərqli cümlələrdə işlənmə nümunələri:
- Onlar böyük bir uğratma ilə layihəni başa çatdırdılar. (Müsbət nəticə)
- Yağışlar əkin sahələrini böyük ziyana uğratdı. (Mənfi nəticə)
- Sənin bu davranışın məni böyük əziyyətə uğratdı. (Mənfi nəticə)
- Müəllim şagirdlərin bilik səviyyəsinin yüksəldilməsi üçün müxtəlif metodlar tətbiq etməklə onların inkişafına uğratma həyata keçirdi. (Müsbət nəticə)
Nəticə olaraq, "uğratma" sözü sadəcə bir hərəkət deyil, bir prosesin nəticəyə yönələn hərəkət və proses olduğunu vurğulayır. Bu prosesin nəticəsi isə kontekstdən asılı olaraq müsbət və ya mənfi ola bilər.