izahlı lüğət 1 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Ulduz (is.): Göy səmasında gecələr müşahidə olunan, öz işığı ilə parıldayan, Günəşə bənzər, lakin ölçüləri və fiziki xüsusiyyətləri müxtəlif olan göy cismi. Astronomik təsnifata görə, ulduzlar plazma halında olan qazlardan ibarətdir və öz-özlərini qravitasiya qüvvəsi ilə bir yerdə saxlayırlar. Onların parıltısı nüvələrində baş verən termonüvə reaksiyaları nəticəsində yaranır. Ulduzların ölçüləri, kütlələri, temperaturu, parlaqlığı və kimyəvi tərkibi çox müxtəlifdir. Bizim Günəşimiz də bir ulduzdur.

Ulduz sözünün mənşəyi qədim türk dillərindən gəlir. Kökləri "ulduz" kökündən törəyir və "parlayan nöqtə", "göydə parlayan cisim" mənalarını ifadə edir. Müxtəlif türk dillərindəki qohum sözlərin müqayisəsi onun etimologiyasını daha aydın şəkildə göstərir. Məsələn, qədim türkcədəki oxşar sözlər onun mənasının qədim zamanlardan bəri aydın şəkildə ifadə olunduğunu göstərir.

Ulduz sözü müxtəlif kontekstlərdə işlədilir. Məsələn, ədəbiyyatda ulduz "parıltı", "şöhrət", "uğur", "ideal" mənalarında metaforik olaraq işlədilə bilər: "O, sənət aləmində parlayan bir ulduzdur." ya da "Ulduz kimi parlaq gələcəyi var idi." Həmçinin, "ulduzlu səma" ifadəsi gecə səmasının ulduzlarla dolu olduğunu göstərir. Astronomiyada isə ulduz daha dəqiq elmi tərifə malikdir və konkret göy cisimlərinə aid edilir.

Qısaca, "ulduz" sözü həm konkret astronomik məna daşıyan, həm də metaforik, simvolik mənalarda işlənən çoxmənalı bir sözdür. Onun konkret mənası öz işığı ilə parıldayan göy cismini, metaforik mənaları isə parlaqlığı, şöhrəti, uğuru və idealları ifadə edir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz