Uşaqcığaz sözü, "uşaq" sözünün diminutiv formasıdır. Diminutiv əlavənin ("-cığaz") əlavə olunması ilə sözə kiçiklik, incəlik, məhəbbət və ya nəvaziş ifadə edən bir məna verir. Yəni "uşaqcığaz" sözü sadəcə "uşaq" demək deyil, həm də danışanın uşağa qarşı olan məhəbbətini, ehtiramını və ya uşağın kiçikliyini, zərifliyini vurğulayır. Bu əlavənin istifadəsi, uşağa olan müsbət münasibəti və həmin uşağa qarşı olan qayğı və məhəbbəti ifadə edir.
Lügətlərdəki sadə "uşaqcığaz" tərifi sözün tam mənasını əks etdirmir. Çünki "uşaqcığaz" sadəcə "kiçik uşaq" mənasını verməklə yanaşı, emosional və stilistik bir yük daşıyır. Bu söz daha çox ünsiyyətdə, danışanın uşağa qarşı olan hisslərini ifadə etmək üçün işlənir. Misal üçün, "Uşaqcığaz bərk qızdırıb" cümləsində "uşaqcığaz" sözü yalnız uşağın xəstəliyini bildirmir, həm də danışanın uşağa olan narahatlığını, mərhəmətini əks etdirir. Başqa bir nümunədə, "[Xanımnaz:] …Uşaqcığazım üçün qorxuram" cümləsində isə "uşaqcığazım" sözü uşağa məxsusluq əlaqəsini göstərməklə yanaşı, anadakı dərin məhəbbəti və narahatlığı ifadə edir.
Sözün mənşəyinə gəldikdə isə, "uşaqcığaz" sözü Azərbaycan dilinin özünün daxili imkanları əsasında yaranmışdır. "Uşaq" sözünün kökünə diminutiv əlavəsi olan "-cığaz" əlavə edilməklə formalaşmışdır. "-cığaz" əlavəsi bir çox digər sözlərlə də birləşərək onlara kiçiklik, incəlik və məhəbbət ifadəsi verə bilir (məs., "evciğaz", "çiçəyciğaz").
Ümumiyyətlə, "uşaqcığaz" sözü sadə bir söz olmasına baxmayaraq, mənasında və ifadə etdiyi emosional yükdə zəngin bir leksik vahiddir. Onun istifadəsi kontekstdən asılı olaraq müxtəlif mənalar kəsb edə bilir.