Uyuşuq sözü Azərbaycan dilində keyikmiş, keyləşmiş və duyma qabiliyyətini itirmiş halını ifadə edən bir sifətdir. Mənşə etibarilə "uyu-" kökünə "-uşuq" şəkilçisinin əlavə olunması ilə yaranmışdır. "Uyu-" kökü, əsasən "yatmaq", "səssiz qalmaq", "hərəkətsiz qalmaq" mənalarını ifadə edən köklərdən biridir. "-uşuq" şəkilçisi isə sifət bildirən, "kimisə və ya nəyisə xarakterizə edən" mənalarını əks etdirir. Beləliklə, "uyuşuq" sözü, fiziki və ya duyğu səviyyəsində bir növ "yatmış", "hərəkətsizləşmiş" və ya "duyğusuzlaşmış" vəziyyəti ifadə edir.
Sözün mənasını daha genişləndirərək deyə bilərik ki, "uyuşuq" yalnız keyikmişlik və ya duyma qabiliyyətinin itirilməsini deyil, həmçinin fəaliyyətsizliyi, passivliyi və hətta cansızlığı da əks etdirə bilər. Məsələn, "uyuşmuş əl" deyərkən yalnız əlin keyikmişliyini deyil, həm də onun hərəkətsizliyini nəzərdə tuturuq. "Uyuşmuş baxışlar" ifadəsində isə passivlik, duyğusuzluq və ya hətta təslim olmuşluq mənaları ön plana çıxır. Burada, keyikmişlik daha çox metaforik mənada işlənilir.
Cümlə içərisində "uyuşuq" sözünün işlənməsinə nümunələr:
- Soyuqdan əllərim tamamilə uyuşmuşdu.
- Uzun müddət oturduqdan sonra ayaqlarım uyuşmuşdu.
- Üzündə uyuşuq bir ifadə vardı.
- Hadisədən sonra o, uyuşuq və susqun idi.
- Uyuşuq rənglərlə boyanmış divarlar otağa cansıxıcı bir görünüş verirdi.
Göründüyü kimi, "uyuşuq" sözü müxtəlif kontekstlərdə fərqli mənalar daşıya bilir. Lakin əsas mənası həmişə keyikmişlik, duyma qabiliyyətinin zəifləməsi və ya tamamilə itirilməsi ilə bağlıdır. Bu mənada, sözün "dəriyə, əzələyə, sinirlərə aid olan duyğu itkisi" kimi də tərifini vermək olar. Ancaq sözün metaforik istifadəsi, mənasını daha da genişləndirərək passivlik, fəaliyyətsizlik və duyğusuzluq kimi əlavə mənaları da özündə ehtiva edir.