Üçdüymə (sif.) – Bu sözün leksik mənası iki əsas istiqamətdə təzahür edir: ölçü və ədəd. Hər iki mənada əsasını “düymə” sözü təşkil edir. “Düymə”nin özünün müxtəlif mənaları olduğunu nəzərə alaraq, “üçdüymə” sözünün də kontekstdən asılı olaraq fərqli yozumları ola bilər.
Birinci məna (ölçü): Bu mənada “üçdüymə” sözü bir əşyanın və ya hissənin uzunluğunun, eninin və ya hündürlüyünün üç düymə bərabər olduğunu bildirir. Məsələn, “üçdüymə mıx” deyərkən, uzunluğu təxminən üç düym olan bir mıx nəzərdə tutulur. Burada “düymə” uzunluq ölçü vahidi kimi işlənir. Belə nümunələrə “üçdüymə taxta”, “üçdüymə qələm” və s. aid edilə bilər. Bu mənada “üçdüymə” sözü, “üç düym uzunluğunda” ifadəsi ilə sinonimdir.
İkinci məna (ədəd): Bu isə daha məcazi məna daşıyır və əşyanın üzərindəki düymələrin sayını bildirir. Məsələn, “üçdüyməli pencək” ifadəsi, üç düyməsi olan pencəyi təsvir edir. Burada “üçdüyməli” sözünün “üç düyməsi olan” mənasını verməsi diqqət çəkicidir. Bu mənada istifadə zamanı "üçdüymə" sözü adətən sifət kimi "li" şəkilçisi ilə birləşərək "üçdüyməli" formasında işlənir. Belə hallarda söz daha çox geyim əşyalarına aid olur, məsələn, "üçdüyməli köynək", "üçdüyməli gödəkçə" kimi.
Etimoloji baxımdan: Sözün əsası türk dillərinə məxsus olan “düymə” sözüdür. “Üç” say ədədinin əlavə olunması ilə miqdar göstəricisi əmələ gəlir. Sözün həm ölçü, həm də ədəd bildirməsi onun leksik-semantik strukturunun zənginliyindən xəbər verir.
Qeyd: "Üçdüymə" sözü əsasən danışıq dilində istifadə olunur və ədəbi dilə nisbətən daha az rast gəlinir. Daha formal mətnlərdə "üç düym uzunluğunda" və ya "üç düyməsi olan" kimi ifadələr üstünlük təşkil edir.