izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Ülum (ər. “علم” – elm sözünün cəm halından törəmişdir) - çoxlu sayda elmlər, biliklər məcmusu deməkdir. Ərəb dilindəki "علم" (elm) sözünün cəmi olan "علوم" (ülum) fərdi elmləri deyil, ümumi elmi sahələri, elm sahələrinin bütövlüyünü, bilik sistemini ifadə edir. Yəni sadəcə "bir neçə elm" mənasını verməkdən daha geniş bir mənaya malikdir. "Elm" sözü konkret bir elmi sahəni (məsələn, riyaziyyat, fizika, kimya) ifadə edərkən, "ülum" elmlərin ümumiləşdirilmiş və sistemli şəkildə toplanmasını, elmin müxtəlif sahələrini bir-biri ilə əlaqələndirilmiş şəkildə göstərir.

Misal üçün, "O əsrə nisbətən hələ ülumun və sənayenin ziyadə tərəqqisi yox idi" cümləsində "ülum" sözü həmin əsrin elmi və texnoloji səviyyəsinin aşağı olduğunu, elmin müxtəlif sahələrində tərəqqinin zəif olduğunu bildirir. Bu cümlədə "ülum" sadəcə bir neçə elmin deyil, elmin müxtəlif sahələrinin birlikdə inkişafının olmamasını ifadə edir. Cümlədə "ülum" sözü "elmlər" kimi tərcümə olunsa da, "elmlər" sözü qədər konkret deyil, daha çox elmi sahələrin ümumi bir mənzərəsini canlandırır.

Ümumi olaraq, "ülum" sözü klassik ədəbiyyatda və elmi əsərlərdə elmin geniş və çoxşaxəli təbiətini vurğulamaq üçün istifadə olunur. Müasir Azərbaycan dilində isə daha az rast gəlinir və çox vaxt "elmlər" sözü ilə əvəz olunur. Lakin, "elmlər" sözündən fərqli olaraq, "ülum" sözü elmin sistemli və bir-biri ilə bağlı sahələri kimi daha geniş məna daşıyır.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz