Ümumrespublika sözü əslində mürəkkəb bir söz olub, iki mənşəli komponentdən təşkil olunmuşdur: "ümum" və "respublika". "Ümum" sözü ərəb mənşəli olub, "bütün", "hər şey", "hər kəs" mənalarını ifadə edir. "Respublika" isə latın sözü olub, "res publica" söz birləşməsindən əmələ gəlmişdir. "Res publica" "ümumi iş", "dövlət işi" mənasını verir. Beləliklə, "ümumrespublika" sözü bütün respublikanı əhatə edən, bütün respublikaya aid olan, respublika miqyaslı mənalarını özündə birləşdirir.
Lüğətlərdə sadəcə "bütün respublika üçün ümumi, bütün respublikaya aid" kimi qısaca izahı olsa da, "ümumrespublika" sözünün kontekstə görə bir neçə nüansı da vardır. Məsələn, "ümumrespublika miqyaslı layihə" deyərkən, yalnız coğrafi ərazini deyil, eyni zamanda, layihənin əhəmiyyətini, tətbiqinin bütün respublika əhalisinə təsirini vurğulayırıq. Bunu sadəcə "respublika miqyaslı" ifadəsi ilə ifadə etmək qədər təsirli olmazdı. "Ümumrespublika" sözü böyük əhəmiyyətli, geniş tətbiq sahəsinə malik olan hadisələr, tədbirlər, proqramlar, sistemlər və s. üçün işlədilir.
Sözün işlənməsinə bir neçə nümunə:
- Ümumrespublika əhəmiyyətli tədbir: Bütün respublikanı əhatə edən, ölkə miqyasında böyük təsiri olan bir tədbir.
- Ümumrespublika səviyyəsində kampaniya: Bütün respublikada aparılan, hər yerdə tətbiq olunan bir kampaniya.
- Ümumrespublika baxışı: Bütün respublikanı əhatə edən, hərtərəfli araşdırma, qiymətləndirmə.
- Ümumrespublika proqramı: Bütün respublikada tətbiq olunan, hər kəsə aid olan bir proqram.
Beləliklə, "ümumrespublika" sözünün mənası yalnız coğrafi əhatədən ibarət deyil, həm də əhəmiyyət, genişlik, ümumi əhatəlilik kimi mənaları da özündə ehtiva edir və kontekstə görə müxtəliflik göstərə bilir.