Ürkək sifəti, əsasən, canlılar üçün işlənən bir söz olub, "tez hürkən, hər şeydən hürkən, qorxan, əhli olmayan; vəhşi" mənalarını əhatə edir. Lüğətlərdəki bu tərif, sözün əsas mənasını çatdırsa da, tam olaraq onun çalarlarını əks etdirmir. Daha dəqiq tərif vermək üçün, sözün semantik sahəsini genişləndirmək və kontekstə bağlı olaraq istifadəsini nümunələrlə izah etmək lazımdır.
Ürkək sözünün əsas mənası, qorxu və ehtiyatkarlıq hissinin yüksək səviyyədə olmasıdır. Bu hisslər, həm təbii mühitlə qarşılıqlı əlaqədə, həm də sosial mühitdə özünü göstərə bilər. Məlumat vermək üçün deyək ki, "əhli olmayan, vəhşi" ifadələri, sözün əsasən heyvanlar üçün işləndiyi kontekstləri vurğulayır. Lakin, insanlara tətbiq edildikdə, "əhli olmayan" ifadəsi daha çox sosiallaşma çətinliyi, ictimailəşmənin olmaması, yaxud qapalı, təcrid olunmuş bir həyat tərzi ilə əlaqələndirilir.
Ürkək insan, yeni şərtlərə, insanlara və vəziyyətlərə asanlıqla uyğunlaşa bilməz; qəfil səslərdən, gözlənilməz hərəkətlərdən və ya təhdid hiss edə biləcəyi hər hansı bir amildən qorxar. Bu qorxu, sadəcə bir qorxu deyil, həm də etibarsızlıq, özünə inamsızlıq və qeyri-müəyyənlik hissləri ilə müşayiət oluna bilər. "Ürkək ceyran balası" misalında olduğu kimi, söz həm də zəriflik, incəlik və müdafiəsizliyi ifadə edə bilər.
Sözün etimologiyasına nəzər saldıqda, türkiyə dillərindəki kökə sahib olması onun qorxu və ehtiyatkarlığı ifadə etməsinin dərin tarixi köklərinə işarə edir. Müxtəlif türkiyə dillərindəki eyni məna daşıyan qohum sözləri bu fikri təsdiqləyir. Ürkək sözünün istifadəsi, kontekstdən asılı olaraq, müsbət və ya mənfi bir məna daşıya bilər. Məsələn, bir şəxsə "ürkək" deyərkən, onu incitmək istəməsək də, onu qorxaq, zəif və ya əlsiz kimi göstərə bilərik.
Qısacası, "ürkək" sözünün mənası sadəcə "qorxulu" olmaqdan daha genişdir. O, fiziki və psixoloji zəiflik, etibarsızlıq, sosial uyğunlaşma çətinlikləri və müəyyən dərəcədə həssaslığı əhatə edir. "Ürkək ceyran balası kimi qaçırdı" cümləsində olduğu kimi, söz, bir insanda həm qorxu, həm də zəriflik, incəlik hisslərinin birlikdə ifadə olunmasına imkan verir.