Üstəlik sözü Azərbaycan dilində çoxmənalı bir söz olub, həm isim, həm də zərf kimi işlənə bilir. Lüğətlərdəki "bir şeyin üstündə verilən şey; əlavə" tərifi sözün əsas mənasını əks etdirir, lakin tam deyil. Daha dəqiq və geniş izah aşağıdakı kimidir:
1. İsim mənası: "Üstəlik" bir şeyə əlavə olaraq verilən, əlavə edilən şey, əlavə hissə, artıq bir şey, əlavə miqdar və ya məbləğ deməkdir. Bu mənada, "üstəlik" konkret bir əşya və ya miqdarı ifadə edə bilər. Məsələn:
* "Hədiyyəyə üstəlik bir də çox gözəl bir şirinlik də qoymuşdu." (Burada "üstəlik" hədiyyəyə əlavə olaraq verilən şirinliyi bildirir.) * "Evdəki işlərə üstəlik həyətdəki işləri də etməli idim." (Burada "üstəlik" əlavə olaraq görülməli olan işləri göstərir.)
2. Zərf mənası: "Üstəlik" zərf kimi işləndikdə "əlavə olaraq", "daha da", "bundan əlavə", "həm də" mənalarını verir. Bu mənada, hər hansı bir hadisəyə, vəziyyətə və ya hərəkətə əlavə bir məlumat əlavə edir, onu gücləndirir və ya genişləndirir. Məsələn:
* "Hava soyuq idi, üstəlik yağış da yağırdi." (Burada "üstəlik" havanın soyuq olmasına əlavə olaraq yağışın da yağmasını bildirir.) * "Çox yorğun idim, üstəlik başım da ağrıyırdı." (Burada "üstəlik" yorğunluğa əlavə olaraq baş ağrısını ifadə edir.) * "Əvvəlki işlərini yaxşı həll etdi, üstəlik yeni bir layihəyə də başladı." (Burada "üstəlik" əvvəlki işlərin yaxşı həll olunmasına əlavə olaraq yeni bir layihəyə başlamasını bildirir.)
Etimologiya: "Üstəlik" sözünün mənşəyi "üst" ədatı və "-lik" şəkilçisindən törəmədir. "Üst" sözü bir şeyin üstünü, səthini və ya yuxarı hissəsini bildirir. "-lik" şəkilçisi isə isim düzəldici şəkilçidir. Beləliklə, "üstəlik" sözü əslində "üstə bir şey" mənasını daşıyır ki, bu da sözün əsas mənasını daha aydın şəkildə göstərir.
Verilən nümunədəki cümlə ("[Rəsul] gördü ki, bu zalımlar udduqları pullarla kifayətlənməyib, üstəlik yatdıqlar...") "üstəlik" sözünün zərf kimi işlənməsinə aiddir və burada "bundan əlavə", "həm də" mənasında işlənmişdir. Zalımların yalnız pul oğurlamaması, həm də başqa pis işlər görməsi ("yatdıqlar") ifadə edilir.